Een blogcomment.
Daar begint het hele gedonder mee.
Eentje van 1099 woorden, van een meneer van de TU in Delft, op mijn laatste, definitieve blog over het klimaat.
Want ik dacht dat ik dáár nou wel korte metten mee had gemaakt, met dat klimaat. We zouden het er gewoon niet meer over hebben. Ogen dicht en even flink zijn.
Waarom? Kijk om je heen
As we speak neemt het kabinet Rutte eindelijk maatregelen tegen het stikstofoverschot, en nu doen ze het nóg met lange tanden. Ze rekenen zich overal onderuit – als pubers die hopen met de aller-állerminste moeite hun eindexamen te halen. Het schiet niet op.
‘Wat ben ik geschrokken van dat blog’
schrijft David Klein.
Je schrijft: het is een verloren strijd. Dus we kunnen maar beter over gewone dingen praten, zo lang het nog kan. Dit is mijn laatste post over het klimaat.’
Ik hoop dat dat niet serieus bedoeld is.
Op 1 maart 2019 begon je je te verdiepen in de klimaatproblematiek en schrok je je wezenloos. Je besefte dat er een groot probleem was en je ging er over schrijven.
En op 4 juli 2019 – net 4 maanden later – gooide je de handdoek al in de ring.
Ik moet hem gelijk geven
Ik ben al 25 jaar bezig met duurzaamheid, dus ik weet als weinig anderen hoe lastig het is om progressie te boeken. Inderdaad is er een systematisch probleem.
Maar je bent van middelbare leeftijd. Dus je bent medeverantwoordelijk en je kunt er iets aan doen.
Doe iets.
In gedachten zie ik meneer Blogacademie zuchten: daar gáán we weer
‘Straks eten we niet alleen geen vlees, maar mag ik zelfs geen melk meer in mijn thee.’
Ik haal rustig adem. Ik lees door.
Wil je een positieve boodschap? Kijk naar de documentaire Tomorrow.
En er is ook goed nieuws uit Nederland: we hebben we net een paar weken stikstofcrisis achter de rug. Dat is een veel groter en urgenter probleem dan de klimaatcrisis, net als dat massaal verlies aan biodiversiteit een veel groter probleem is dan het klimaat.
Shit, denk ik. Houdt het dan nooit op?
De gesprekken over de stikstofcrisis hebben me positief verrast. Zelfs de VVD praat over verlaging van de maximum snelheid. Zelfs het CDA praat over begrenzing van de veeteelt.
Dus in ieder geval hier in Nederland is het te vroeg om te zeggen dat het systeem in zijn totaliteit kapot is. De Raad van State heeft toch maar mooi zijn werk gedaan. En Urgenda wint steeds de zaken tegen de overheid.
Daarnaast zijn er wetenschappelijke instituten die goed werk doen. En zelfs als het systeem op zich niet werkt: ook systemen hebben niet het eeuwige leven. Ook die kunnen heroverwogen worden. Moeilijk, maar niet onmogelijk.
Ik google die meneer Klein
Hij ziet er wel betrouwbaar uit. Hij geeft inderdaad les in Delft. Hij doet iets met vormgeving en duurzaamheid.
PS. schrijft hij
…en bevolkingsgroei is lang niet zo’n groot probleem als de defaitisten ons willen doen geloven.
Verdorie, denk ik. Wat weet ik er ook van?
Ik geef hem antwoord. In de comments.
Natuurlijk ken ik de Club van Rome. Maar ik weet pas sinds Greta dat het zó erg is – ik heb het weggeschoven, zoals bijna iedereen. Natuurkundigen wisten het al in de 19e eeuw, dat het zou vastlopen vanwege de CO2.
Misschien heb ik ongelijk. Ik hoop het. Dat is de andere poot van het probleem: ik ben een alfa, ik snap niks van exacte vakken. Ik kan het niet zelf beoordelen of onderzoeken. Het is een onveilige materie voor me.
Daar heeft meneer Klein wel een antwoord op. Ik zat er al op te wachten:
Er zijn genoeg beta’s die wel thuis zijn in duurzaamheid, maar die communicatieve vaardigheden missen om hun boodschap door te geven.
Ik bekijk de video’s die hij me aanraadt
Deze moet je huren of kopen. Dat kost een paar euro.
Ik leer er twee dingen uit: verandering moet zowel van boven als van onderop komen. Van particulieren én van de overheid. Logisch.
En: een goede manier om snel bij te dragen aan minder CO2-uitstoot is om alleen nog lokaal voedsel te eten.
De Zweedse onderzoeker Rockström zet de klimaaproblemen in een groter kader. Hij brengt de grenzen van de groei in kaart – en je ziet waar we over de rand gaan. Waar we het eerst iets aan moeten doen, en wat zo meteen nog kan.
Deze is het meest inspirerend: ‘We need positive feedback loops’
Marks geeft een agenda voor hoe we van duurzaamheid een sport kunnen maken. Hoe we er óók over kunnen denken. En hij laat zien hoeveel ons geluk eigenlijk kost.
Ik schrijf:
Dank je wel voor je uitgebreide commentaar. Ik waardeer het erg, want ik snap dat je zulke dingen elke dag wel kunt schrijven. En dat is uitputtend.
Nee hoor, antwoordt hij:
Ik schrijf zelden zulke stukken. Wat mij triggerde was de combinatie van het stuk van maart – waar ik heel blij van werd – en daarna dat van juli.
En dat ik bovendien op die twee posts gewezen werd door iemand die er óók niet meer in gelooft.
Ik schaam me. Ik snáp het niet eens. Ik schrijf alleen maar stukjes.
Ik ben gevangen in een moreel en cognitief moeras:
Een paar dagen later lees ik een blog over de Wondervraag
De wondervraag is een therapeutisch hulpmiddel. Je vraagt je patiënt: ‘Stel: jij had een toverstokje. Je kon toveren wat je maar wou. Hoe zag de wereld er dan uit?’
Met andere woorden: als je geen belemmerende overtuigingen had, wat zou je dan willen?
Ik denk aan de man uit Delft. Aan meneer Blogacademie, die niet van obsessies houdt. Aan gemak, aan geluk. Aan lafheid. Aan luiheid. Aan is-dat-nou-niet-de-taak-van-de-jongere-generatie? Zijn er geen anderen?
Ik denk aan waarom ik het ook weer heb opgegeven, in juli. Dit citaat speelde toen door mijn hoofd:
Verander wat je kunt veranderen, accepteer waar je geen invloed op hebt
Niet origineel, maar there you go.
Ik zoek het op. Het blijkt een gebed van de Amerikaanse theoloog en ethicus Reinhold Niebuhr, met nog een derde regel:
God, grant me the serenity to accept the things I cannot change,
Courage to change the things I can,
And wisdom to know the difference.
Die wisdom, daar zit hem hem nou juist
Wie heeft de kennis om te kunnen kiezen? Ik niet.
Mag ik het dan zo makkelijk opgeven?
Terug naar de wondervraag. Ik stel hem aan mezelf. Als ik morgen wakker word, hoe ziet de wereld er dan uit? Wat is mijn grootste wens?
Rust. Vrede. Welvaart. En een schoon geweten
Damn it.
Het moet van boven komen én van onderaf.
We kunnen niet gaan zitten wachten tot anderen alles voor ons oplossen
Het is te belangrijk. Klein heeft gelijk, we hebben decennia niks gedaan en nu sluiten we lekker onze ogen.
Ik google en ik vind een lokale moestuinwinkel. Meneer Blogacademie en ik gaan ons eten van dichtbij halen. Écht dichtbij. Als iedereen dat doet, is het probleem al haast opgelost.
Ik neem me voor om op mijn psychische gezondheid te letten, terwijl ik me opnieuw verdiep in het klimaat en wat we kunnen doen om het ineenstorten van het globale ecosysteem te keren. Depressie ligt op de loer, maar daar kunnen we ook iets aan doen.
Keine Revolution ist auch kein Alternativ.
Lees ook:
1 De dochter, haar ouders en de toekomst van de wereld (de speeches van Greta Thunberg)
2 Waarom we het maar beter over gewone dingen kunnen hebben (#klimaat)
3 Het verbazende effect van een blogcomment
4 Waarom ik mezelf zo’n loser vind
google-site-verification: google3d8706b2d2bb5ca6.html
Tx voor dit hoopvolle blog. Ik ga t proberen toe te passen op mn gevoelens van wanhoop rondom ongelijkheid.
Wanhoop helpt niet. Afleiding wel ;-)
Hé, wat fijn: weer een vleugje optimisme over het klimaat.
Ik raad ook het boek Wilding aan van Isabelle Tree — dat geeft ook hoop over het verbeteren van biodiversiteit (en dat dat niet al te lang hoeft te duren).
O, hoopvolle boeken zijn fijn. Vaak kan ik er niet toe komen om de (overigens fantastische) nieuwsbrieven van The Guardian te openen. Ook al hebben ze een goed nieuws-sectie gemaakt ;-)
Ik ben zo blij met je blogs hierover. Dank voor de filmpjes meneer Klein! Het is een onderwerp waarover ik in gesprek wil blijven. Zonder doem en schuldgevoel. Ken je de website https://www.klimaatgesprekken.nl/?
Ja, daar heb ik van gehoord. Ik moet eerlijk zeggen dat ik zo weinig mogelijk lees over deze materie. Uit zelfbescherming. En ik praat er al zoveel over met vrienden en kennissen, dat ik er niet aan moet denken om er in een groep over te discussiëren :-)
“Er zijn genoeg beta’s die wel thuis zijn in duurzaamheid, maar die communicatieve vaardigheden missen om hun boods… https://t.co/Zyy1nDGUSH
Dit stukje heeft er voor gezorgd dat ik weer nieuwe video’s heb ontdekt en opzoek ben naar een lokaal voedsel collectief of keten verkorters in de omgeving van Doetinchem. Dank je wel daarvoor.
We geven niet op.
Bloemen voor die man.
Wilde, dan hè.
RT @KittyKilian: Het verbazende effect van een blogcomment > nieuw blog https://t.co/fwTbQdGtgh https://t.co/yUmaQZ1jUg
Minder vliegen: als je (business)coaches vraagt of ze het nog verantwoord vinden om mensen naar hun retreats te laten komen per vliegtuig schieten ze of in de verdediging “ja maar we doen zulk goed werk. En mensen kunnen zelf wel beslissen of ze wel of niet in het vliegtuig stappen” of ze wijzen naar andere, volgens hen grotere, probleemveroorzakers zoals de vleesindustrie.
Lijkt meer op verantwoordelijkheid afschuiven, als je het mij vraagt…
Absoluut. Daarom moet je wat dat betreft vooral bij jezelf te rade gaan. En steeds meer terug in luxe. Het is even wennen. Maar het is ook weer niet alsof we er jaren over kunnen doen.
Zelf probeer ik het stapje voor stapje beter te doen. En eigenlijk zonder dat stapje terug in luxe. Volgens mij hoeft dat niet nodig te zijn. Hooguit pas je je idee over wat ‘luxe’ is aan.
Ik ben bijvoorbeeld begonnen met zonnepanelen op het dak te (laten) leggen. Dat zorgt niet alleen voor minder CO2, maar is ook financieel voordeliger. Echt voordeel heb je pas na een jaar of 6/7, maar doordat direct je energierekening omlaag gaat voelt het direct voordelig (die aanschafkosten van circa 5.000 euro ben je zo vergeten).
Als je zonnepanelen hebt ga je ook bewuster nadenken over je energiegebruik. Overal led-lampen, zuinigere apparaten, enzo.
Mijn 20 jaar oude benzineauto (die behoorlijk op was) heb ik ingeruild voor een elektrische Tesla Model 3. Met de gunstige belastingregels hiervoor kost deze gloednieuwe auto me per maand nog geen 100 euro meer dan mijn 20 jaar oude auto. En dat is ‘Total Cost of Ownership’, dus inclusief aanschaf, afschrijving, onderhoud, brandstof, etc.
En geloof me; die Model 3 is een stuk luxer dan mijn oude Volkswagen Bora. ;)
Sinds een jaar eet ik nu ook vegetarisch (na het lezen van het boek ‘How not to die’ – aanrader). Opvallend genoeg is dat helemaal niet zo moeilijk als ik gedacht had. Ik mis het vlees helemaal niet, er is zoveel heerlijks te krijgen voor vegetariërs.
Vliegen doe ik nog steeds, maar ik compenseer vliegtripjes (zowel in het gezin als in het bedrijf) wel met het aanplanten van bomen. En een tripje binnenkort naar mijn zusje in Engeland gaat niet met het vliegtuig, maar met de elektrische auto.
Als je gewoon telkens een kleine aanpassing doet tikt dat -volgens mij- over de jaren behoorlijk aan. En elke extra stap zorgt ook voor extra bewustzijn.
Die subsidies moet je er natuurlijk wel aftrekken, als je eerlijk rekent. De subsidies voor Tesla’s en die voor zonnepanelen. Die geven een verkeerd beeld van de werkelijke kosten.
Maar nee, ik ben het niet met je eens. We kunnen niet allemaal zo hedonistisch voortleven als nu. Dat is wishful thinking. Alle 7 miljard (of zijn het er meer?) wereldbewoners kunnen niet allemaal in Tesla’s rond gaan rijden en vliegvakanties nemen en consumeren zoals wij dat momenteel in Nederland doen.
Er zat helemaal geen subsidie op de zonnepanelen. Die dingen zijn al jaren gewoon kosteneffectief zonder subsidies. Als een een dak hebt en 5k op de bankrekening (waar je toch geen rente krijgt) én de komende jaren nog in hetzelfde huis wilt blijven wonen dan ben je stom bezig als je geen zonnepanelen legt.
Op de Tesla zit technisch gezien ook geen subsidie, maar er zijn wel belastingvoordelen waardoor de auto goedkoper uitvalt. Dat is in mijn ogen geheel terecht, want elektrische auto’s zijn nu nog duurder dan hun benzinevarianten. Bovendien zijn mensen ‘bang’ voor nieuwe technologieën. Dan moet je de mensen een beetje stimuleren.
Over 5 jaar zijn elektrische auto’s goedkoper dan benzine of diesels en is het verhaal geheel anders. Dan zijn er geen extra voordeeltjes meer nodig.
Wellicht heb je gelijk over luxe inleveren, maar als je nu met dat verhaal aankomt krijg je alleen maar weerstand. Laat mensen eerst eens die paar eerste stappen zetten.
Zonnepanelen zijn al een no-brainer. Ik zou nu ook al geen benzine/diesel meer aanschaffen, nu ik weet hoe vet elektrisch is. Ook als de voordeeltjes wegvallen.
En ik geloof dat er nog een boel te ontwikkelen en verbeteren valt waardoor een luxe levensstijl prima samen kan met klimaatneutraal leven.
OK, excuses, ik neem mijn opmerking over de zonnepanelensubsidie terug. En misschien heb je wel gelijk. Ik hoop het van harte. Misschien ben ik een pessimist (nee, dat ben ik zeker ;-)
Dank je wel, meneer Klein en Kitty. Ik vraag me ook regelmatig af of het wel zin heeft als ik mijn tanden in een biologische knol zet, terwijl de rest een vette biefstuk naar binnen werkt. Maar ik ga door op mijn mini-niveau met zelfgemaakte tasjes, gescheiden afvalbakken, recyclen van kleren etc. Mijn omgeving lacht me geregeld uit. Boeien.
Meneer Klein heeft gelijk, jij hebt het talent om gehoord te worden Kitty. Jij komt verder dan het mini-niveau. En meneer Klein, u kunt het ook mooi verwoorden. Fijn dat jullie deze moeite nemen voor ons allemaal.
Ik doe niks anders dan mijn geweten in bedwang houden, Ilonka! Het is een hels karwei.Toch?
Goed dat jij boeiuh roept. Dat zouden meer mensen moeten doen.
Gaaf dat je niet opgeeft Kitty. Ik vind het zo mooi dat ik op steeds meer en meer plekken lees over duurzaamheid. Met z’n allen komen we er wel! De politiek en de bedrijven volgen uiteindelijk ook wel. Wist je dat veganisme de snelst groeiende sociale beweging is? (Nee, ik ben ook niet perfect en geen veganist. Maar we hebben miljoenen mensen nodig die het imperfect doen in plaats van een paar die alles perfect doen).
Owww, die laatste zin van je is erg goed. Prachtig. Geen perfectionisme maar zoveel mogelijk je best doen. Mild en bemoedigend.
Je zou bijna zeggen: ieder naar zijn vermogen. Maar dat voelt dan weer net iets te weinig urgent.
Wat is de wereld toch mooi: door blog-gesprekken zoals deze worden we ons met zijn allen veel meer bewust van hoe het zit. En leren we wat we zelf praktisch wél kunnen doen aan klimaat & milieu. Onderschat je eigen invloed niet ;-)
Klopt. Dat is mooi. Taal is energie!
Ik was trouwens geschokt dat iemand mijn blog aanhaalt als argument om het op te geven.
Het zou al heel veel helpen als we de milieuschadekosten doorrekenen in de consumptieprijzen. Daar is wel (politieke)moed voor nodig en steun voor de minder draagkrachtigen.
Eens! Dat vind ik al jaren. Houden we meteen op met vliegen.
Met dank aan meneer Klein en @Kittykilian die zich liet overhalen om toch nog een blog over #klimaat te schrijven. https://t.co/HytKA5GJ42
Ken je Peter Senge, Kitty? Hij is één van de mensen die al decennia lang systeemdenken op de kaart wil zetten en dat lukt steeds beter. In deze video https://m.youtube.com/watch?v=Zs3ML5ZJ_QY geeft hij ook een mooi, concreet voorbeeld, over het herstellen van oceaan riffen en hoe overbevissing aan te pakken. Daarin komt ook naar voren hoe belangrijk het is dat al die ‘hoogopgeleide mensen die de wereld willen redden’ niet, bijvoorbeeld, vissers (waarvan er geen eentje een universitaire opleiding heeft kunnen volgen) eens even flink de les lezen, maar die vissers en hun gezinnen helpen om andere, duurzamere manieren van inkomsten verwerving te vinden en te ontwikkelen, terwijl tegelijkertijd de leefbaarheid van die plaatselijke communities verbeterd wordt. Dat doen ze sámen met de plaatselijke bewoners en door jarenlang zelf middenin die communities te leven, want alleen dan begrijp en doorvoel je écht wat er speelt. Dat is nog eens de verandering die je wilt zien léven.
Ben het verder met je/jullie eens dat je als individu ook veel kunt doen. Zo min mogelijk vlees eten, geen auto rijden, niet vliegen, zo min mogelijk spullen en kleding kopen en waar het kan tweedehands, lokaal kopen enzovoorts.
Ik ga kijken. Maar dat gaat allemaal wel enorm lang duren, zeg.
Het is en/en niet of/of:
én dingen doen met effect op de korte termijn én dingen doen voor de lange termijn.
Peter Senge wil een andere manier van denken stimuleren (systeemdenken). Dat lukt idd niet ‘zomaar even’, maar hoe meer mensen daartoe in staat zijn, om zo te denken én ernaar te handelen, hoe makkelijker het ook wordt om meer dingen te realiseren die op korte termijn effect hebben.
Voor de korte termijn ben je meer afhankelijk van de overheid. Die kan, bijvoorbeeld, maximaal 80 klm op alle snelwegen NU of miv 01-01-20 instellen. Dan helpt het natuurlijk wel enorm als ze dat goed en bevlogen onderbouwen ipv sputterend en schoorvoetend ‘een beetje toegeven’. Het één heeft een heel ander effect op hoe zoiets ‘landt’ in een land dan het ander.
Alles op het bordje van het individu neerleggen, in de zin van “dat moet je niet meer doen” en “dat mag je niet meer kopen” en “dat mag je niet meer eten” en “je moet zelf uitzoeken of iets wel milieuvriendelijk en zonder dwangarbeid gemaakt is” (wat met veel dingen gezien de wereldwijde handel en de vele omzwervingen die (onderdelen) van spullen maken in de praktijk onmogelijk is) want “dat is slecht voor het milieu”, terwijl het ondertussen gewoon allemaal om de hoek te koop is, vaak ook nog eens voor weinig geld, gaat niet werken.
Je hebt óók wet- en regelgeving nodig, zonder dat je te ver afdrijft van omliggende landen, want als je dat doet, dan verhuist bepaalde productie gewoon naar andere plekken, bijvoorbeeld in oost Europa, waar o.a. anders tegen dierenwelzijn wordt aangekeken en kolencentrales staan die niet hoeven te voldoen aan de strenge eisen die alhier gelden.
Je hebt helemaal gelijk. Overal en altijd 100. of 80. ’s Nachts is de stikstofuitstoot nog veel schadelijker, hoorde ik gisteren op de radio. Ik was gisteravond uit, ik heb nog geen tijd gehad om het allemaal bij te lezen en te bekijken. Ik regeer later vandaag!
Ja! Ja! Ja!
Wat we kunnen doen is heel overzichtelijk: eet lokaal inderdaad, liefst zo min mogelijk (geen) vlees, ga naar de markt en neem je groentezakjes mee van de vorige week, gebruik geen schoonmaakmiddelen maar soda en een stuk zeep, maak je eigen wasmiddel van soda en de restjes van dat stuk zeep (goed, goedkoop en een klusje van niks), pak ’s een washand ipv de douche en weet je hoe mooi de Achterhoek is? Kan je nog met de fiets heen als je het fietsvakantie noemt. Ohja en oude enveloppen zijn ook heel fijn als boodschappenbriefjes. Misschien niet zo modern, maar ach.
Er is veel te doen, binnen handbereik. Lijkt niks, maar als we dat nou met z’n allen doen hebben bedrijven als bijv Unilever weinig meer af te zetten.
Remember David en Goliath: we hebben zoveel meer macht dan we denken. En daarbij, we zijn ook met veel meer dan we denken.
I’m in, Kitty. Ook zonder koffie ;-)
Mee eens. Ik maak – qua kleine schaal – bijvoorbeeld ook mijn eigen deo: kokosvet en zuiveringszout 1:1. Werkt beter dan die uit de fabriek!
Maar het gaat mij hier toch vooral om zowel mijn eigen als mijn maatschappelijke verantwoordelijkheid. Geen SUV rijden. Goed stemmen. Niet wanhopen. Ik ben met mijn neus op mijn denkluiheid gedrukt.
Aandacht voor milieu aspecten is goed. Overdrijven niet.
Het is overdreven om nu zo paniekerig te doen terwijl we al heel ver op de goede weg zitten.
Vergelijk wat we nu doen maar eens met de jaren ’50 van de vorige eeuw. Toen was de lucht en onze grond veel vuiler en die vervuiling was veel gemener dan nu.
Of vergelijk wat we hier meemaken met de lucht die ze in India en China moeten inademen.
Hobbyisten bepalen op dit moment de geluiden die we gevoerd krijgen en als je de krant leest en TV kijkt lijkt het wel of de wereld vergaat.
Nu dat dachten ze honderd jaar geleden ook al en wie herinnert zich nog de club van Rome! Dat was meer dan 50 jaar terug en van al het onheil dat die geleerden verkondigden is niets uitgekomen.
Nogmaals, aandacht voor milieu is goed. Maar ben op je hoede voor fanatici die je angst en ellende willen aanpraten!
Niet mee eens, Koos. De situatie is dramatisch.
Juist de Kozen zorgen voor vertraging en struisvogelgedrag.
Nee, ook niet mee eens. We moeten niet naar elkaar wijzen. Ieder trekt zijn eigen plan en heeft zijn eigen geweten.
Daar heb je ook weer gelijk in Kitty. Maar soms wel moeilijk om niet geïrriteerd te raken.
Ja. Weet ik. Maar het helpt niemand.
Ik begrijp dat je dat denkt Kitty. Bezoek eens India en China, of Industriele delen van een land zoals Rusland, en je gaat er anders naar kijken.
Beste Koos,
Het maakt mij niet uit of we het eens zijn. Dat is één van de grote problemen hier: dat niemand het met elkaar eens is. Dat kan ook haast niet.
Het klimaat, de biodiversiteit, onze energievoorziening, plastic troep, enz enz: we hebben er een bende van gemaakt op sommige punten, terwijl het op andere punten juist schoner en beter is. Klopt.
De één kijkt naar wat er schoner is, de ander naar wat er slechter gaat. Niemand overziet het geheel.
Niemand weet hoe groot het probleem is, niemand weet wat de toekomst precies brengt en niemand weet hoe we het moeten oplossen. Ik denk dat de klimaatwetenschappers en de natuurkundigen enz. het ook niet weten. Ja, in theorie misschien. Maar dan nog is het zo complex, en zijn er zoveel variabelen. Zoals iemand gisteren tegen me zei: het is een chaos en we kunnen er wel een beetje in prikken, maar niemand weet wat de uitwerking van dat prikken zal zijn.
Bovendien zijn mensen uit op eigen voordeel. Dat is het allergrootste probleem hier. Als er niks aan te verdienen valt, of als het zelfs geld kost, of als het moeilijk is lopen we hard weg.
Wat ik in dit blog alleen maar wou zeggen is: ik had het opgegeven. Maar ik ben tot de orde geroepen en inderdaad, het is niet goed om bij de pakken neer te gaan zitten terwijl er misschien nog kansen zijn dat het goed komt.
En sowieso ben je dat aan de mensen die na je komen verplicht. De aarde is niet van ons. Maar dat hoef je niet met me eens te zijn.
Hier ben ik het mee eens Kitty :-)
P.r.a.c.h.t.i.g.
That’s it.
Geniet van je bijdrage aan het grotere geheel. Daar zit leven in.
Ja. Sommige dingen zijn groter dan jezelf.
Fijn, die herkenning. Dat ik niet de enige ben die zich afvraagt of het wel zin heeft, wat ik doe. En wát ik dan moet doen.
En dat het misschien toch nog wel goed komt.
En misschien heb je dan toch nog wat aan mijn uitleg hoe je je eigen Bokashi maakt @kittykilian! :P
Eerlijk gezegd lijkt die bokashidinges me zo vies! Maar verder snap ik je helemaal. Ik weet niet – misschien weet niemand – of het nog kan. Maar we moeten ons best doen. Op alle niveaus.
Misschien moeten we gewoon samen naar Gerdy voor die fokking bokashi. Zoiets moeten we toch leren maken, voordat de aarde vergaat?
Ik heb net ‘We are the weather: Saving the Planet begins at Breakfast’ gelezen, van Jonathan Safran Foer. Hij doet ook een poging om wildvreemden te bewegen iets te doen voor een betere wereld. Op een mooie, integere manier, met veel zelfreflectie en werkelijk prima ideeën. Aanrader. (Op Storytel leest hij zijn boek zelf aan je voor. Ik hou daarvan, dan weet je zeker dat elke klemtoon op het juiste woord ligt.)
Want dat is ook wat het voor ons schrijvers moeilijk maakt geëngageerd te blijven: we krijgen niet van elke lezer een reactie, een bevestiging dat we ze in beweging hebben gezet. David heeft gelijk, je hebt de morele verplichting je talent in te zetten voor deze wereld, voor de generaties na ons. We kunnen niet wachten op de mensen die gevangen zitten in hun eigen systeem, zoals politici en wetenschappers. Wij, de vrije, creatieve geesten, hebben dezelfde verantwoordelijkheid als zij hebben en veel, heel veel meer ruimte om daar iets mee te doen. Van onderaf.
“When a radical change is needed, many argue that it is impossible for individual actions to incite it, so it’s futile for anyone to try. This is exactly the opposite of the truth: the impotence of individual action is a reason for everyone to try.”
– Jonathan Safran Foer
Oei, dat is een mooie uitspraak van Foer. Ik had een enorme hekel aan dat boek van hem over 9/11. Maar misschien moet ik hier dan eens naar luisteren. Hoewel – hoewel – je moet enorm kieskeurig zijn met de informatie die je tot je neemt. Als je je alleen met de toekomst van de aarde bezig houdt ben je in no time overspannen.
Niemand heeft meer plichten dan anderen, vind ik eigenlijk. Ja, staatslieden zouden moeten kiezen voor het nut van het algemeen. Maar van mij hoeft niet elke schilder over het klimaat te schilderen en hoeft niet elke schrijver er over te schrijven. Het is veel belangrijker dat we de publieke opinie ombuigen.
Vliegen en SUV rijden moeten we net zo vies gaan vinden als roken.
We moeten minder hedonistisch zijn. Ik heb er een hard hoofd in dat het goedschiks en op tijd lukt, maar we moeten het proberen.
Vergeet die bokashi.
Er zijn grenzen.
We moeten meneer Klein dankbaar zijn. En jou, dat je was over te halen. Ik ga je blog overal delen en video’s kijken.
Ja, ik ben er blij mee. We weten geen van allen hoe het afloopt, maar David heeft gelijk. Defaitisme is laf.