Satire kan op veel manieren. Kijk maar naar De Speld.
Je kunt overdrijven. Je kunt bagatelliseren. Je kunt de context veranderen. Je kunt de verkeerde nadruk leggen. Je kunt iets substitueren. Je kunt omkeren.
Dat laatste gaan we vandaag doen. Ik kreeg dat idee dankzij deze nieuwsbrief van schrijftrainer Peter Zuijdgeest.
Hoe werkt het?
Je kiest een bekende stelling, of een trend, en die keer je om. Je beweert het tegenovergestelde van wat iedereen verwacht. Bijvoorbeeld:
- Veganisme is modieus: je vervangt vlees door groente en je schrijft een stuk over hoe je groente kunt vervangen in je dieet
- De rente wordt negatief: je schrijft dat klanten hun bánk welkomstgeschenken geven als ze een spaarrekening openen
- Chinese producten verdwijnen uit de schappen door het coronavirus: volgens De Speld maakt China zich druk om een gebrek aan marketingmedewerkers en storytellers als Amsterdam op slot gaat
Welk onderwerp je omdraait maakt niet eens zo veel uit. Als je maar strak in de stijl blijft van het genre dat je kiest – zoals satirisch verslaggever Diederik Smit hier doet.
Het is Super Tuesday vandaag, in Nederland ‘heel erg dinsdag’. Verslaggever @DiederikSmit praat met een Amerikadeskundige over de kanshebbers: pic.twitter.com/pUIwRKI2Vq
— Dit is de Dag (@DitisdeDag) March 3, 2020
Stijlvast, dus
Een ander prachtig voorbeeld van stijlvastheid is de opzegbrief voor de Club van Onzekere Vrouwen van Margriet van der Woerd:
Geachte heer, mevrouw,
Hierbij maak ik u kenbaar mijn abonnement op de Onzekere Vrouwen Club per direct te willen beëindigen. Ik heb vernomen dat u een opzegtermijn van 33 jaar hanteert, maar daar ga ik niet mee akkoord. Lees verder
Kunnen wij zelf ook wat De Speld kan?
We proberen het gewoon.
Laten we als oefening stellen dat tiny houses veel te groot zijn.
We schrijven een krantenartikel. Misschien kunnen we een autoriteit citeren. Architect Anthony Bouwman.
Net als in een echt nieuwsbericht laten we de spreker eerst even zijn standpunt onderbouwen. Bouwman rekent voor hoe idioot groot een tiny house is:
Maar als tiny houses teveel ruimte innemen, wat wil hij dán? We bedenken een alternatief.
Voor een journalistieke toon geven we een deel van wat de architect zegt weer in onze eigen woorden – we parafraseren. En een deel in directe citaten: zijn meest opvallende uitspraken.
Hoe zit het technisch eigenlijk als je een huis ontwerpt? Ik google. Je moet je plannen laten doorrekenen bij een bouwtechnisch bureau. Kunnen we gebruiken.
Een bericht over een nieuw woningtype is natuurlijk niet af zonder reacties van consumenten.
We maken hem op als krantenbericht:
Zoiets. Hij kon geestiger, maar dat is de methode.
En nou jij.
google-site-verification: google3d8706b2d2bb5ca6.html
Ik vind het heeeel knap van jou. Echt waar.
Dank je. Of bedoel je Patricia? Die vind ik nog knapper.
En nou ik….Leuke uitdaging Kitty. Hier is mijn poging.
Titel: Groene stroom geweigerd aan kleurenblinden
Intro: Groene stroom is hip, maar niet voor iedereen toegankelijk. Zo blijkt uit onderzoek van de Consumentenbond. Zo’n 3500 huishoudens in Nederland worden geweigerd door energiemaatschappijen, omdat de hoofdbewoners zogenaamd kleurenblind zouden zijn.
Groene stroom wordt bij hen niet aangesloten, omdat ze bij de aanmelding groene stroom aanzien voor grijs.
Els Roodvonk, een gedupeerde van GreenChoice: “Ik vind het heel belangrijk om mijn voetafdruk te verkleinen. Daarom besloot ik om groene stroom af te nemen bij GeenChoice. Dat moest goed komen, dacht ik, maar helaas kreeg ik alsnog grijze stroom. Toen ik later contact met hen opnam en mijn situatie uitlegde zeiden ze dat ze geen groene stroom leveren aan mensen die kleuren door elkaar halen. Belachelijk. Ik krijg mijn geld niet terug en nu zit ik vast aan een aantrekkelijk jaarcontract.”
Niet alleen mensen die leiden aan kleurenblindheid ervaren dit probleem. Ook mensen in een rijtjeshuis, flat of doorzonwoning hebben moeite met het verkrijgen van groene stroom.
Hans Schoonhoven woont in een flat in Rotterdam-Zuid: ‘Ik wil bijdragen aan het milieu, maar ik moet alle bewoners van 9 verdiepingen overtuigen om over te stappen op groene stroom. Dat is niet te doen. Mijn directe buurman vindt de kleur van stroom sowieso onzin. Stroom is volgens hem kleurloos, tenzij je kortsluiting maakt. Dan wordt alles oranje, zegt hij. Gelukkig is dat nog niet gebeurd.”
Groene stroom-expert Jan Groen legt uit: ‘Groene stroom komt uit je stopcontact. Mensen in een flat of rijtjeshuis krijgen hun stroom van dezelfde leverancier. Wil je toch groene stroom? Dan raad ik deze mensen aan om te verhuizen naar een vrijstaande woonboerderij of twee-onder-een-kap-woning.”
Jesse Klaver van GroenLinks vindt het onderzoek van de Consumentenbond schokkend. Groene stroom zou volgens hem toegankelijk moeten zijn voor iedereen. “Ik ben hiervan geschrokken en hoop niet dat dit de norm blijft in Nederland. Ik ga in gesprek met energieleveranciers. Tot die tijd raad ik aan om zelf je stroom op te wekken met aardappels uit je moestuin.”
Hahaha! Gefeliciteerd. Ik vind hem leuker dan die van mij!
Ik raak alleen de draad kwijt bij de laatste twee alinea’s. In de eennalaatste alinea gaat het over iets anders dan over de kleur van stroom: over het type woning. Ik merkte bij mijn eigen post dat uitwijdingen naar zij-onderwerpen niet altijd lekker werken.
De laatste alinea is erg leuk, alleen de grap met de aardappels snap ik niet. Ook daar is kleurenblindheid uit het verhaal verdwenen. Ik zou de laatste alinea even aanpassen en de eennalaatste schrappen en dan ergens plaatsen – op je eigen blog of bied hem aan aan De Speld!
Wauw, dank je wel! Het stukje schreef zich bijna als vanzelf. Die grap van die aardappels vond ik vooral zelf erg grappig. (Je kunt van 2 aardappels een batterij maken. Toppunt van groene energie bij gebrek aan beter, maar heeft niets met kleuren te maken inderdaad. Te ver gezocht dus). Bedankt voor je feedback. Dit smaakt naar meer :)
Jij hebt er kennelijk het goede hoofd voor. Dus ja, vaker doen!
Bij het voorgaande geslaagde verhaal van Patricia schoot me te binnen dat je zoiets met een paar personen moet bedenken. Volgens mij doen ze dat bij de Speld ook.
Daar heb je helemaal gelijk in. Net als bij Loesje, ook. Maar sommige mensen hebben een hoofd dat zulke associaties heel makkelijk maakt. Zoals Diederik Smit, op wie je mij wees (dank! Ik wou je noemen in het stuk, maar ik weet je naam niet). Die kan het ook alleen. Net als Patricia, dus.
Ik ken meer mensen die dat hebben. Cabaretier worden of columnschrijver is dan een optie. Of copywriter, wat Patricia is.
Ik hou ervan! En ben geweldig trots dat je mijn opzegbrief als voorbeeld noemt.
*dit commentaar is nadrukkelijk niet voorzien van satire of de kunst van overdrijven*
Die brief is een fantastische vondst. Die moet elk jaar op Vrouwendag opnieuw gepubliceerd ;-)
Mooi hoe je het genre ontleedt en er direct een how-to-les van maakt. Tja, wat verwachten we anders van een blogjuf. ?
Hij kon geestiger, maar dit is de methode. Gisteren bladerde ik door het verzamelde werk van Herman Finkers. Ik ben een fan, maar het verbaasde me dat ik veel van zijn teksten op papier nogal flauw vond. Kennelijk heeft bij hem de voordracht ook een grote imvloed.
Ja, Finkers is typisch iemand die de context van een zin of woord briljant kan omdraaien. Precies zoals jij hierboven ook beschrijft.
En zijn droog/saaie performance, in het Twentse accent, met zijn glimmende ogen, draagt daar veel aan bij.
Over Tiny Houses heb ik wel wat ideeen. Zo hebben die gasten in mijn gemeente erg veel grond rond hun woonwagens. Zorgt voor een flinke ecologische voetafdruk. Toch ga ik er niets mee doen. Ik gebruik wel eens een methode van De speld. Kan ook vaak om hun items lachen. Maar het is ook zo dat ik aan de titel al voldoende heb. De rest is erg eenvoudig zelf in te vullen. Eerder bezocht ik The Onion, een Amerikaanse site waar de Speld van af is gekeken. Die deden in het begin meer filmpjes op een manier die bekende Amerikaanse talkshows en sportprogramma’s persifleerde. Bij de Speld merk ik wel dat Diederik Smit voor zichzelf is begonnen. Hij doet nu dagelijke een paar leuke stukjes op Radio 1.
Ach, is dat nou ook alweer een Amerikaans concept? En ja, sommige mensen hebben echt een hoofd voor bepaalde genres. Dit is niet echt mijn genre, maar als een persiflage goed gedaan is kan ik er erg van genieten.
Zal die Smit eens opzoeken in het archief. Er is trouwens nog een heel grappige Amerikaanse site… moet ik even diep over gaan nadenken, hoe die ook weer heette. Wordt vervolgd.
Dit was de site die ik bedoelde. Soms flauw, soms geweldig. https://www.mcsweeneys.net/articles/vote-for-dick-in-2024
Ik weet niet of we in GB ook een publicatie als De Speld hebben. Ik denk dat het nieuws hier al absurd genoeg is zonder het om te keren. ;-)
Vast wel. Elk land heeft zoiets, denk ik. Maaar inderdaad, het gewone nieuws is al zo bizar.
The Daily Mash?
Nee. Ik heb het nagevraagd. McSweeneys. De ene keer erg geestig, de andere nogal flauw. Maar soms uitstekend. https://www.mcsweeneys.net/articles/vote-for-dick-in-2024
McSweeneys is Amerikaans. The Daily Mash is Brits.
Hier een overzichtje:
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_satirical_news_websites
‘Ik heb wel doorzettingsvermogen, maar ik kan het alleen niet opbrengen.’ Is die ook goed?
Prachtige blog weer Kitty. Ik woonde korte tijd in een pleeggezin. Daar moest ik een half uur voor aanvang van de lagere-school-lessen een bord Brinta naar binnen scheppen. Ik zeg ‘scheppen’, want de lepel kon er rechtop in staan. Brinta. Yagghh!
Mijn drie zussen en ik aten elke ochtend voor we naar de middelbare school fietsten een bak Brinta. En als ik sentimenteel ben doe ik dat nog wel eens ;-)