Bekentenis van een opgewonden standje

‘Ik ben te sloom’, zei A.
Ze keek me aan: ‘Jij bent te druk.’

Ik knipperde nog maar eens een keertje extra met mijn ogen. Tics. Mensen zonder Tourette weten niet dat het veel méér is.

We zaten in een park tussen de gele blaadjes. In de schaduw. Want A. en ik willen allebei niet in de zon. Dat komt: in de zon krijg je het gauw warm. Warmte is ongemakkelijk. Wij verdragen ongemak niet zo goed.

‘Geluid’, zei ik

A. kromp inéén: ‘Hou op.’
‘Als ik een webinar geef’, zei ik, ‘en iemand heeft een zingende vogel in de tuin, dan kan ik gewoon niet meer nadenken.’
A.: ‘Als B. tv kijkt en tegelijk een filmpje aanzet op de iPad, zodat je twee geluiden door elkáár hoort. Dan kan ik hem wel vermoorden.’
Ik knikte. Begrijpelijk. Hij Die Niet Genoemd Wil Worden zet schielijk de radio uit als ik ’s ochtends de keuken in kom.

‘Maar dat moordtempo van jou’, zei A., ‘daarmee heb je natuurlijk wél die hele Blogacademie opgezet.’
‘Ach,’ zei ik, ‘dat valt wel mee. Ik ben gewoon een beetje obsessief. Ik heb een paar jaar helemaal niks anders gedaan.’
‘Tekenen?’ vroeg A. ‘Textiel? Vrienden opzoeken?’
‘Nee, man. Helemaal geen tijd voor.’
Nu knikte A. begripvol. ‘Is heel normaal. Als ik een nieuw kunstproject doe, doe ik ook alléén nog maar dat.’

A. is een kunstenaar

Een goede. Helaas kan ik haar werk niet laten zien, anders weet je meteen wie ze is.

‘Het is een vlucht,’ zei ik. ‘Die obsessies. Onderduiken in de flow.’
‘Of misschien’, zei A., ‘kunnen we gewoon niet anders.’

A. dacht na. ’Slik jij nog wat?’

‘Cymbalta,’ zei ik, ‘maar dat is niet tegen.. Dat is voor..’ Eigenlijk wist ik het niet. Ik had ooit gevraagd om iets tegen onrust. Maar het bleek dat ik er vooral onsomber van werd. En onsomber bleek een 200% betere staat van zijn. Mijn milde depressies – dysthymie – verdwenen.

‘Dat moet ik óók,’ zei A.

Ze schreef het op.
‘En ik moet een carrière. Het is tijd. Ik ben al bijna 50.’
‘Het kan nog’, zei ik.

Er is een reden dat A. geen carrière heeft. Ze lijdt aan migraine. Al haar hele leven, zodra ze zich te druk maakt.

A. zit in een loop: als ze iets leuk vindt, maakt ze zich druk. Als ze zich druk maakt, krijgt ze migraine. Je zou er depressief van worden.

‘Je bent toch niet depressief?’ vroeg ik.
‘Uh-huh. Hetzelfde als jij. Doorlopende somberheid. Het heeft geen logische oorzaak’, zei A. ‘Het is iets chemisch.’
‘Of elektrisch’, zei ik. We snappen er allebei niks van, van die hersenen.

Maar zeker is dat A. niet sloom genoeg is. Haar hersenen willen dat ze nog veel slomer is.

We lijken op elkaar

Als ik enthousiast ben, ben ik nóg gedrevener. Hoe gedrevener ik ben, hoe sneller ik ga praten, hoe meer gespannen mijn spieren zijn en hoe meer tics ik heb.

Een hoog arousal niveau, noemen psychologen dat. Ofwel: altijd in staat van paraatheid. Alleen ontspannen als je er moeite voor doet.

De oplossing is: een rustig leven. Weinig verrassingen. Niet optreden in het openbaar. Veel sporten. Op tijd naar bed.

Ik ben gewoon te strak opgedraaid. Er kan haast niks meer bij. Een klein beetje extra stress is gauw teveel.

A. heeft hetzelfde. Maar waar mijn systeem boven het gemiddelde uitsteekt, duikt dat van haar er onder. Mijn activiteitsniveau is hoog: dat van haar is laag. Veel lager dan haar creatieve geest wil, en zo gauw ze het optrekt naar het gemiddelde moet ze dagenlang overgeven. Met een bonkend hoofd.

‘Ik kan gerust een uur op een stoel zitten, rondkijken’ zei A.
Ik schudde mijn hoofd. ‘Ik kan niet eens wandelen zonder een podcast op, dan verveel ik me.’

‘Zie je wel, jij bent te druk’, zei A.
’Slome donder’, zei ik.

 

PS. Dysthymie wordt vaak gemist. Herken je het beeld? Ga op onderzoek uit. Probeer medicatie.
PS2. Psychiater Menno Oosterhoff geeft uitleg over Tourette, arousal niveau en de verwantschap met OCD op zijn uitstekende website over OCD (inmiddels verhuisd naar OCDnet. Zie daar ook zijn blog Bang en drang.