Bloggen, webdesign en journalistiek: waar blijven de nieuwe vormen?

(Oorspronkelijke publicatie: 2013)

Ik ben vaak verliefd.
Op boeken, films, websites, mensen.

Meneer Blogacademie trekt slechts een wenkbrauw op als het weer zo ver is.

En als ik langer dan 2,38 minuut iemands lof zing begint hij onrustig naar de krant te zoeken.

‘Die behoefte..’ moppert hij dan, ‘om te bewonderen. Ik heb dat niet.‘

Nee, hij heeft dat niet

Maar is er wat mis mee?

Ik zoek inspiratie. Altijd.

Het is een onophoudelijke jacht naar schoonheid. Naar perfectie. Naar zielsverwanten.

En ik ben blij als ik ze vind: teksten om bij te huilen. Films die je de mond snoeren. Mensen die iets doen waar alle anderen stilstaan.

Maar schoonheid alléén is niet genoeg

Als we het even bij ons eigen vakgebied houden. Websites.

D’r zijn nogal wat mooie sites.

Maar vind je er ook makkelijk de weg?

Maken ze snel duidelijk waar ze voor staan?

Krijg je zin om hun ebook te downloaden?

En dan hebben we het alleen nog maar over basis-usability, -copywriting en -design

Het gebeurt zelden dat alles klopt.

Van een site die aan een páár van die kenmerken voldoet, kan ik al enthousiast raken.

Deze week kwam ik er één tegen:

The Floor is Yours.

Een Belgisch blog, van Hans van de Water, een universiteits-communicatiedeskundige die het ‘het beu was om slechte onderzoekspresentaties te aanhoren.’

Hij ging op zoek naar de succesformule voor goede presentaties. Een duidelijk doel.

En hij maakte een eenvoudig blog, voor een goed afgebakend publiek. Met korte, geestige, praktische, verstandige posts.

Een mooi ontworpen header. Strakke navigatie. Een goed ebook.

Alles volgens de regelen der kunst.

Yesss.

Maar eigenlijk is het raar, dat ik daar blij van word

Zulke sites zouden geen uitzondering moeten zijn, maar regel.

Laten we een lijstje maken van wat er nodig is voor een sublieme website:

1. Goede teksten – geschreven of uitgesproken – zijn het begin.

Zonder taal is er niks. Taal is wat ons mensen maakt. Taal helpt ons de wereld te begrijpen.

En goede teksten gaan ergens over. Teksten zijn uitgeschreven gedachten. De inhoud is net zo belangrijk als de vorm.

Zomaar een beetje tekstschrijven is niet zo interessant.

Teksten met een krachtige inhoud willen we, onderbouwd met voorbeelden, feiten, documenten – journalistiek, of wetenschappelijk maar dan met een vlotte pen – die zoveel indruk maakt dat lezers zonodig hun vooronderstellingen willen heroverwegen. Teksten die mensen iets leren. Of die overtuigen. En die tegelijk onderhouden. Dat is wat we mogen verlangen.

Lering ende vermaak.

Niet alleen in kranten en tijdschriften: ook op het net.

En op het net mag het in een vrije vorm. Helemaal fijn.

Neem deze tekst van Elja Daae over angstmarkting. In de journalistiek zou het een column heten. Ze geeft bronnen, via linkjes. Ze zet je aan het denken. Ze is geestig. De buy now-knop als illustratie is gevat en effectief.

2. Goed beeldmateriaal – foto’s of video – grijpt de aandacht.

Het zet de toon. Het richt de emotie. Eerder en sneller dan tekst.

Ik laat je een voorbeeld zien van een fotoserie die daar direct in slaagt: een dag achter de schermen van het team van TEDxAmsterdam, door Bibi Veth.

3. Een heldere, optimale vormgeving – je neemt de bezoeker aan de hand en de bezoeker snapt waar je heen gaat

Ook daarvan zijn verbluffend weinig voorbeelden te vinden: van sites die aan duidelijkheid niks te wensen overlaten.

Waar kleur, navigatie, lettergrootte, beeldgebruik enzovoort allemaal optimaal zijn afgestemd op de ervaring van de bezoeker en het doel van de website.

Ik ken er maar één waarvan ik direct ondersteboven was: die van usability expert Bart van de Biezen.

Het genot om op een site te zijn waar alles zo optimaal mogelijk is gemaakt voor de bezoeker is ongekend.

Noem het de comfortfactor:  het wegnemen van alle mogelijke drempels.

Ook dát is een basisvoorwaarde voor een sublieme site.

4. En om er echt uit te springen: cutting edge techniek

De laatste gadgets.

Sites waar je doorheen scrollt. Filmpjes die vanzelf gaan spelen. Elementen die met je leesregel meeschuiven.

Internet biedt zoveel mogelijkheden, maar ze worden zo zelden allemaal samen, optimaal én nuttig gebruikt.

Frustrerend

Ik snap wel hoe het komt: iedereen benadert het net vanuit zijn eigen achtergrond.

We kunnen schrijven. Of fotograferen. We geven vorm. Of we kunnen programmeren.

Websites van schrijvende journalisten zijn vaak niet om aan te zien. Websites van vormgevers niet te lezen.Enzovoorts.

Voor sublieme resultaten heb je dus teams nodig. Met een grote zak geld. En bij teams verwateren de resultaten weer omdat er teveel compromissen nodig zijn.

The problem is that most of these different people don’t speak the same language and don’t understand each other. J-P de Clerck, Conversionation

Frustrerend, ja

Want het kan wel.

In 2012 maakte de New York Times op deze web-productie.

Het is een lang, prachtig geschreven journalistiek verhaal: een reconstructie van een dramatisch verlopen skitocht.

Ouderwetse, maar aangrijpende New journalism.

Adembenemend vormgegeven. Alleen het begin al.

Eerst dat schermbrede filmpje van wind over een kale berg, een loop.

(Bekijk het op een zo groot mogelijk scherm voor maximale impact – op een Ipad vallen veel effecten weg).

En dan, na een paar seconden, die twee regels tekst die omhoog komen schuiven.

Als je het hebt over een lezer in een verhaal trekken – this is it.

Scroll je om verder te lezen, dan schuift de tekst over de storm.

Een waanzinnig effect, omdat het voelt alsof je een deur naar een andere wereld sluit.

En dan rust

Gewoon, tijd om de tekst op te nemen.

Tot je bij het videootje komt van de eerste overlevende. Driekwart minuut. Het ondersteunt het verhaal.

Geen herhaling. Het zijn geen amateurs, bij de New York times.

En later landkaarten. Bewegende. Je vliegt over het berglandschap. De namen van de toppen verschijnen in beeld. En de noodlottige skiroute.

En weerkaarten. En uitleg van experts. Over het voorspellen van lawines. Over het nut van airbags.

En foto’s. Gezellig, van de avond tevoren. En nog meer – lees het zelf. Neem de tijd.

Waarom maken wij niet zulke mooie dingen?

Te duur?

In de comments vertelt de schrijver, John Branch, dat hij een half jaar aan het artikel heeft gewerkt. Een ploeg ontwerpers deed een maand over de vormgeving:

‘I think I made my first contact with those in Tunnel Creek in June. I hiked up the lower portion of the avalanche path with Tim Carlson, and was with him when he found one of the skis of the victims.

 

I spent much of the summer getting to know the people involved (sometimes with the photographer Ruth Fremson and the video journalist Catherine Spangler in tow) and the loved ones left behind, and attended the 2012 International Snow Science Workshop in September to help understand the world of avalanches and snow. And I started writing, which took a few weeks.

 

By then, The New York Times had committed to telling this story through multimedia. And, as I hope people see in the credits at the bottom of the article, it was quite a team of graphic artists and designers and editors. Unlike me, they all had plenty of other duties this fall — the presidential election, Hurricane Sandy — but really devoted much of the past month to the publication.’

Natuurlijk is dat duur.

Een journalist een half jaar vrijstellen om aan één artikel te werken en 11 ontwerpers, een fotograaf en twee filmers een paar weken.

Maar het kan wel.

Kwestie van een keer kiezen voor kwaliteit.

Trouwens

Ook met kleine bedragen kunnen professionals in hun vrije tijd dit soort producties maken.

Als ze maar samenwerken.

 

Content en vorm werken te weinig samen in webdesign. Ken je voorbeelden van sublieme sites – waar tekst, vorm, usability en technische snufjes in balans zijn? Stuur ze!

Update september 2016:

NYT doet weer iets moois – met Fractured Lands

• Snowfall. The Avalanche At Tunnel Creek Innovatieve webreportage NYT, 2012
•PS Dank aan Henneke Duistermaat, die me op dit artikel wees met meer uitleg over hoe Snowfall van de NYT gemaakt is.
• News organizations experiment with ‘illustrated storytelling’ — a new way to tell serious stories. Strip en muziek bij journalistiek document.
• Trent Walton. Ontwerper/webbouwer. Website met per post wisselende vormgeving. Goede teksten.
• The writer. Tekstgedreven site van een copywriting-slach-schrijftrainingsbureau met leuke visuele grappen en een originele, maar duidelijke opzet. Mooie typografie.
• Good Fucking Design Advice. Designers/educators met sterkte teksten en stoere typografie.
• From Wayfinding to Interaction Design

Artikelen over visuele journalistiek:
• Why visual journalism now equals text journalism (2017)
• Where have all the big, wow-inducing digital stories gone? (2018)