Hoe raak je je lezer?

Tientallen brieven kregen we, nadat onze oudste zoon overleed.
Allemaal even lief. Allemaal even welkom. En af en toe een tikje beside the point.

Iemand hoopte dat wij troost zouden vinden in de bijbel. Verschillende schrijvers betreurden het dat we met zoveel vragen achterbleven. Een kennis mailde dat het ‘geheel onverwacht kwam, neem ik aan?’

Nee, nee en nee

Vrienden maanden ons om ‘vooral te blijven praten.’ Collega’s hoopten dat wij ‘ooit weer van het leven konden genieten.’ Veel mensen schreven: ‘Woorden schieten tekort.’

Maar zo is het niet

Het is een maand later en we zijn altijd blijven praten. Ik ben alweer twee weken aan het werk. Ik schaam me dat ik inderdaad van het leven geniet.

En als woorden ooit niet tekort schoten, is het nu.

Taal is energie. De juiste woorden gaan recht naar je hart, en troosten diep

Eén van Frits’ begeleidsters schreef een brief. Ze sprak hem wekelijks toen hij Japans studeerde.

‘Ik denk aan de keren dat ik mijn pen vergat en er één van hem mocht lenen. Als ik die dan maar op precies dezelfde plek teruglegde. Ik denk aan een wasrek met heel veel, keurig symmetrisch opgehangen witte sportsokken. Ik denk aan zijn geamuseerde blik en zijn geduld als hij mij een computerprobleem uitlegde.’

Ontroerend

Ze schetste scènes uit Frits’ verleden waar ik niet bij was, maar die ik direct voor me zag.

Inderdaad, alles had zijn vaste plek. Ja, hij had een behoorlijke symmetriedwang. En nee, hij was nooit te beroerd om iemand met de computer te helpen. Zonder te laten merken hoe dom hij ons vond.

Ik was haar dankbaar voor die rake flitsen. Zij had hem ook gezien, zoals hij was.

Er zijn ook mensen die hetzelfde hebben meegemaakt

Die weten precies hoe het voelt.

Die durven te zeggen waar anderen van schrikken: ‘Relief is the exhale of suffering.’

Een kunstenares stuurde de kaart boven deze post. ‘Het jongetje vooraan is een familielid van de moeder van mijn man. Ook hij heeft het levenspad nooit afgemaakt, omdat hij geen toekomst zag.’

Een soortgenoot, van 100 jaar geleden. Ik was geraakt. Ik dacht: we zijn niet alleen. Het gaat al eeuwen zo.

Waarom is het zo moeilijk om contact te maken met je lezer?

Wat voor een condoleance geldt, geldt ook voor een blog. Voor reportages. Voor poëzie. Het geldt voor al het schrijven.

Omdat al het menselijke contact projectie is

We stellen ons voor hoe de ander zich voelt. We praten en schrijven zoals we denken dat gepast is. Zoals we het zelf zouden voelen.

Maar echt weten doen we het niet. Of zelden.

De meeste mensen delen hun conclusie mee, of geven goede raad:

‘Een kind verliezen is het ergste wat je overkomt.’

‘We hopen dat je ondanks alle onbeantwoorde vragen verder kunt.’

‘Denk eraan dat je niet te snel gaat werken.’

Maar projectie is een krakkemikkig middel

Het laat je alleen maar zien wat jij denkt dat je zou voelen in dezelfde situatie.

Ik denk terug aan alle condoléance brieven die ik heb verstuurd. Die waren precies hetzelfde.

Pas nu ik weet hoe het is, weet ik wat me te doen staat. Hetzelfde als in elke blogpost: deel verhalen. Schets beelden. Beschrijf gesprekken.

Je lezer vult de inhoud zelf in.

 

Al mijn blogs over psychiatrie, een kind verliezen, en wat je moet weten over de ggz. Lees ze als je iemand kent die zich ernstig uit het dagelijks leven terugtrekt. En bekijk de pagina met 30 video-interviews die ik maakte over betere hulp aan jongeren die vastlopen.