Waarom iedereen helder kan schrijven (maar het niet doet)

Ik ben een hopeloze moeder. Zo ééntje die blíjft roepen: ‘Zet je je fiets wel op slot?’, ook al is het kind volwassen.

Of ergere dingen.

• Zou je geen sollicitatiebrief schrijven dan?
• Moet ik anders even mee naar de huisarts?
• Doe je díe broek aan?

Dat moet je niet doen.

Maar hou er maar eens mee op, na 18 jaar

Je doet overbodige dingen, die niemand gelukkig maken. Het is ingesleten gedrag.

En zodra je éven niet oplet, doe je het wéér. Zelfs als je een e-mail stuurt om je voor dat gedrag te verontschuldigen zet je weer een moederopmerking in die e-mail.

Hoe dom kun je zijn?

Met schrijven is het net zo

Eerst even dit: schrijven bestaat niet. Niet op zichzelf. Schrijven is het noteren van je gedachten. Eerst denk je, dan schrijf je.

Ook dát klinkt te simpel voor woorden. Ik weet het.

Maar weet jij het ook?

Ja, natuurlijk.

En doe je het ook?

Eerst nadenken, dan schrijven. Koot en Bie noemden het schoondenken.

Ik kan je verzekeren, na een paar decennia schrijfles geven, dat onervaren schrijvers het niet doen

Ik weet ook wel hoe het komt: als je eenmaal aan het schrijven bent, wil je meteen álles goed uitleggen.

Niet alleen hoe een warmtepomp wérkt, maar ook waarom hij zo bromt, en wat je dáár dan weer aan kunt doen, en dat je hem trouwens echt niet zómaar kunt omruilen met je CV-ketel, en wat je anders zou kunnen doen om het warm te houden, als we eenmaal echt van het gas af gaan, want het is nog maar de vraag of dat gaat gebeuren, en zo ja wanneer, en […]

[…]  Je lezer is allang weg, net zoals je kind allang niet meer luistert

Maar je hebt het niet dóór. Je denkt niet na bij wat hij nodig heeft.

Sukkel die je bent.

Dáárom begint schrijven met denken

Wat heeft je lezer nodig om te kunnen horen wat jij zegt?

Het antwoord is: haast niks. Zo weinig mogelijk. Alleen de meest pure vorm van je gedachte – plus zonodig een vergelijking, omdat je nieuwe informatie in een andere context soms opeens wél snapt.

Géén ruis.

Want hoe meer informatie jij geeft, hoe harder je lezer moet werken

Dat geldt voor alles. Het geldt voor webdesign. Het geldt voor lesgeven. Het geldt voor verkopen. Het geldt zelfs voor je garage:

Dus eerst denk je na. Wat wil je zeggen?

Je mag één onderwerp kiezen. Niet meer.

En van dat éne onderwerp leg je alleen de kern uit. Niet meer.

Alle subonderwerpen en zij-onderwerpen en ook-best-leuke-aanverwante-zaken laat je weg.

(40 sec. uitleg:)

Makkie, denk jij

Maar zelfs ervaren journalisten moeten zichzelf dwingen om na te denken.

Ik luister naar een podcast-interview met de gerenommeerde Amerikaanse onderzoeksjournaliste Katherine Eban. Een leerzaam interview, ook over onafhankelijk blijven in het tijdperk van influencer marketing en product placement: Eban is zelfstandig onderzoeker. Zij was het die 15 jaar geleden ontdekte dat Amerikaanse psychologen een rechtvaardiging hadden verzonnen voor de beruchte verhoortechnieken in Guantanamo Bay. (Podcast: 00:12:20. In 2019 verfilmd als The Report. Filmtip.)

Toen ze er de American Psychological Association naar vroeg, bedolf die haar onder de documenten. En toch miste ze iets. Dus ging ze nadenken, tot ze er achter was.

Thinking is really underrated for journalists. ‘Cause journalists are always supposed to be calling and interviewing. But just thinking. And I remember I went through a process of several weeks in which I just tried to figure out – there was something missing, and I began thinking and going over my notes […]

We willen allemaal graag dingen dóén

Maar de kunst is om te stoppen.
En na te denken.
En om dán pas te gaan schrijven.

En om jezelf bij de kladden te grijpen, als je over de schreef gaat.

Doe je dat niet, dan luisteren ze niet meer naar je.
Eigen schuld.