Hoe schrijf je over jezelf?

Je wil meer over jezelf bloggen.
Maar je durft niet.

Dat snap ik.
Dat is heel normaal.

Weet je nog, je eerste spreekbeurt, over je konijn?

Je had een boek met plaatjes uit de bibliotheek gehaald, je nam een trommel met brokjes mee en je kon precies voordoen hoe je een konijn moet vasthouden. Met de teddybeer van je zus.

En toch had je buikpijn. Stel je voor dat ze je uitlachten?

Met over jezelf schrijven is het net zo. De eerste keer vindt iederéén eng. En iedereen heeft vragen. Allereerst:

‘Ben ik wel interessant genoeg om over te schrijven?’

Waarschijnlijk niet. Bijna niemand is interessant.

We eten allemaal volkorenbrood met kaas, we brengen allemaal onze kinderen naar school, en we zitten allemaal te veel op Instagram. Niks bijzonders.

Je bent pas interessant als je twee dingen doet:

1.  Je kiest een interessant onderwerp

Een onderwerp dat wringt, een thema waarover je een conflict hebt, met iemand anders of met jezelf. Of een probleem waar je mee zit.

Meestal gaat het niet over iets dat jou blij maakt. Want voor een interessant verhaal heb je botsingen nodig. Of spijt. Of minstens: voornemens om het de volgende keer beter te doen.

Hoe leuk je vakantie in Rome was interesseert ons geen biet. Maar als je op die vakantie definitief besloot om te gaan scheiden, kunnen we niet wachten op je blog.

2. Je maakt van jezelf een personage

Dat blog over je echtscheiding moet niet gaan over de échte jij. De echte jij is net zo saai, net zo onzeker, net zo gewoon als wij allemaal.

Met je kaasboterhammetjes.

Dus we willen je niet horen klagen. Je zelfmedelijden dump je bij je vrienden.

Nee: je vermomt jezelf als personage. En je schrijft alleen over dat wat bij je personage past: hoe je tot dat inzicht kwam, waarom nu, en wat je ermee deed.

Waarom?

Schrijven is overdrijven.

Neem het scenario van de eerste de beste Netflixserie: de hoeveelheid heftige gebeurtenissen die een hoofdpersoon in één aflevering meemaakt is duizelingwekkend. Het is niet ongewoon als hij in 45 minuten zijn vrouw voor zijn ogen vermoord ziet worden, failliet gaat, ruzie krijgt met zijn beste vriend en zijn hond kwijt raakt.

Het personage kan dat hebben. Het drinkt hooguit een extra glas whisky. Het is larger than live.

Als je over jezelf blogt doe je hetzelfde

Beledigingen waar je in het gewone leven van wakker ligt, glijden van je af. Maandenlange ruzie met je broer breng je terug tot één zinnetje. En dat je na de scheiding 3 weken je bed niet uitkwam, vertel je niet.

Behalve wanneer je verhaal juist dáárover gaat.

‘Maar hoe schrijf ik mijn belevenissen nou zó op, dat mensen het willen lezen?’

Je doet er een schepje bovenop. Of je balt het samen. Je knijpt het fijn. Je laat het water er uitlopen. Je filtert het. Je kijkt ernaar met een vergrootglas. Je blaast het op.

Ik bedoel niet dat je je onderwerp verstopt onder een berg bijvoeglijke naamwoorden of superlatieven. Je overdrijving zit hem in waar jij de nadruk op legt, en in wat je weglaat.

Elk onderwerp kun je op ontelbaar veel manieren aanpakken

En hoe groter en hoe heftiger het thema is, des te meer zoom je in op details.

Bijvoorbeeld: als je kind overlijdt, schrijf je niet over je wanhoop toen de kist in het graf zakte. Je schrijft over de rouwpost die je kreeg.

Als je oude vader vereenzaamt, omdat hij je niet meer mag bezoeken tijdens de coronacrisis, schrijf je niet over je schuldgevoelens, of over jullie moeizame relatie. Je schrijft over hoe je boterhammen bij hem naar binnen gooit.

Als je Amerikaanse bent, en een corona-website begint, schrijf je niet over je angst voor een maandenlange lockdown. Je schrijft over Mormonen, die altíjd een etensvoorraad voor een jaar in huis hebben.

Waarom?

Omdat je niet voor jezelf blogt. Je blog is geen zelftherapie. Je blogt opdat je lezer iets van je kan opsteken. Je stileert. Je maakt er een goed leesbaar verhaal van.

‘En hoe ga ik om met de privacy van de mensen over wie ik schrijf?’

Stel: je schrijft over je moeder. Of over een vriendin. Of over een buurvrouw, die niet eens weet dat jij een blog hebt. Maar je wilt niet dat ze van de óverbuurvrouw te horen krijgt dat ze er in staat. En wat te denken van je baas?

Je hebt 3 mogelijkheden.

1. 1. Je vraagt toestemming aan degene over wie je schrijft. Je laat het hele blog lezen en je zegt: is het goed als ik het zo publiceer?
   2. Je verandert de mensen in je blog zó, dat ze onherkenbaar zijn. Van een man maak je een vrouw, van een Rotterdammer maak je een Nijmegenaar, en van een bedrijf dat magneten produceert maak je een aardappelmeelfirma.
   3. Je schrijft op wat je wilt, en je accepteert de consequenties. Dat heeft Karl Ove Knausgård ook gedaan.

En een extra optie: Je neemt een sidekick. Die optie is vooral geschikt voor lichtvoetige genres. Mijn sidekick, bijvoorbeeld, is meneer Blogacademie. Hij is de tegenspeler in mijn blogs. Ik overdrijf sommige van zijn karaktereigenschappen en uitspraken, net  zoals ik dat met die van mezelf doe.

Sylvia Wittemans sidekick is haar meestal afwezige huisgenoot P (column Volkskrant). Frits Abrams’ sidekick is zijn vrouw, die godbetere nog altijd PvdA stemt (column NRC Handelsblad).

‘Hm. Ik denk niet dat mijn vrouw akkoord gaat, als ik over haar schrijf’

Ze moet er even aan wennen.

Meneer Blogacademie stond ook niet te juichen over mijn openheid, in 2012. Ik herinner me hoe hij direct na de publicatie van een blog mijn kamer kwam binnenhollen, en eiste dat ik een plaatje verwijderde. Lezer, het plaatje staat er nog.

Inmiddels leest hij mijn blogs pas weken na dato. ‘Ik heb geaccepteerd dat ik met een schrijfster getrouwd ben’, zei hij laatst. (En dat vond ík dan weer een beetje overdreven.)

‘Maar uiteindelijk vind ik het doodeng. Stel dat mijn klanten me niet leuk meer vinden, als ze lezen hoe ik écht denk over mijn werk?’

Angst essen Seele auf.

Het leven is te kort voor angst. Pas als je jezelf met al je fouten en je twijfels accepteert, ga je voluit leven.

Met bloggen is het net zo. Pas als je jezelf met al je fouten en je twijfels durft te laten zien, leg je contact met je lezer.

Echt contact.