Leert goede schrijvers de laatste 20%

Kunst, perfectie en: wat streven we eigenlijk na?

perfectie wat is het doel?Toen ik studeerde had ik een Tanzaniaanse huisgenoot. Maboko. Hij promoveerde in de geologie.

Hij was het jongste kind uit een gezin met zeven dochters, en misschien daarom was hij bescheiden en zachtmoedig. De corpsleden in huis noemden hem Sjimmie, en toen ik uitlegde wie dat was, schudde hij zwijgend zijn hoofd.

Zijn vader was het hoofd der school in een dorp. Maboko was de enige in de wijde omtrek die naar de middelbare school ging, die studeerde en die uiteindelijk hoogleraar zou worden in Dar es Salaam. Maar toen ik hem, in de jaren ’80, een abstract schilderij van een paard liet zien, herkende hij er niks in.

Kunst is iets cultureels.

Ik geloof niet in Kunst

In universele enzovoort enzovoort-kunst.
Ik geloof wel in tijdelijke perfectie.

In een moment waarop alles éven goed is.

Op zo’n moment is de droom van wat we nastreven éven waar: de mensen zijn lief, de aarde is gezond, de volmaaktheid is bereikt. De Duitsers noemen het: die heile Welt.

Dat moment kan ook een goal in een voetbalwedstrijd zijn

Of de tekst van een lied.

I’m going to a town that has already been burnt down
I’m going to a place that has already been disgraced
I’m gonna see some folks who have already been let down
I’m so tired of America. Meer

De eerste bladzijde van een boek

Als het perfect geschreven is. Als je vanaf de eerste zin weet: hier is een meester aan het werk. Ik kan me overgeven.

perfecte eerste pagina van een boek: American Gods
Neil Gaiman, American Gods

Een verliefdheid, kan ook

Of de geboorte van een kind – het eerste, vooral.

Uiteindelijk gaat het, geloof ik, om wat je de adem beneemt. Iets nieuws, dat je vervult van hoop.

Dat prikkelt.

Het mag zelfs schokkend zijn.

Geboorte

‘Nee, ik hoef hem niet,’ zegt Yolande tegen de kraamzuster. ‘Ik heb zin in een patatje.’

Dood

Patrick klapt het deksel op de kist: ‘En nou hoeft niemand haar meer te zien. Opflikkeren.’

De verrassing van de omdraaiing, kan ook. Vraag maar aan Herman Finkers. Als het dan maar weer perfect gebeurt.

De illusie van volmaaktheid

Dat moet het zijn.
Ontsnappen aan het dagelijkse lijden, op zoveel plekken in de wereld, en op zoveel niveaus, omdat er tenminste even, iets wél klopt.

Goddank. Iéts is onder controle.

tips voor beter bloggen

(Zet je VPN uit als de knop niet werkt).

Over Kitty Kilian

Kitty Kilian

Schreef voor NRC, gaf les aan vakopleidingen Journalistiek. Sinds 2011 docent copywriting | De Blogacademie. Delicate as a hand grenade.

Cursussen:
Blogbasics (beginners)
Blogpro (professionals)
Karakter & Dialoog (fictie)
Little Black Dress (strakke huisstijl)

41 comments

  • Ik vond de mail met de link naar dit blog zojuist terug onderin mijn mailbox, bij de ‘niet-urgente mailtjes die ik nog wel wil lezen’. Ik liep een beetje achter. Ik denk dat het de titel was waarom ik hem wilde bewaren. Perfectionisme is mij wel bekend. Vandaag heb ik een dag achter de rug waarop dat weer eens heel duidelijk was. Dus was dit ook het ‘perfecte moment’ om je mail weer tegen te komen en ik besloot hem te lezen. En nog meer perfectie wachtte:

    Een schitterend lied, prachtig gezongen. Ook soms wat rauw, met schurende tonen. En toch maakt dat het ook perfect.

    Maar daarna kwam het pas. Net zoals een andere lezeres die hier reageerde ‘kreeg’ ik daarna van YouTube de link naar de versie van George Michael. Over perfectie gesproken. Ik had al kippenvel voordat hij begon te zingen…

    En er kwam nog meer, want wat een prachtig slot heb je geschreven. En zelfs toen was het nog niet op. Want de reactie van Eva Smitt was ook al zo mooi. Eerst dacht ik dat ik het niet helemaal met haar eens was. Want het lukt ook zo vaak niet om te creëren wat je bedacht hebt. Dat het in je hoofd veel mooier is dan wat het uiteindelijk wordt. Maar zij doelt volgens mij op het moment dat het ineens allemaal ineens wél klopt, en dan heb je, zoals jij ook zegt, het idee dat je het niet zelf gedaan hebt. Dat het er zomaar ineens was. En toch zou het er niet zijn als je daarvoor niet eerst zelf ‘het werk’ gedaan had. Dat is wat de ‘consument’ inderdaad niet ziet en waarschijnlijk ook totaal niet beseft. Zo mooi gezegd allemaal. Perfect :-)

    • Ja, Eva voegde er iets moois aan toe. Eigenlijk ervaar je de hoop van een ander mens ;-)

      Ik geloof niet in de flauwekul rond het hele kunstwereldje. Dat had ik misschien moeten schrijven.

      PS En grappig, die cover van George Michael. In de oude kunst heette het aemulatio -emulatie – de meester overtreffen. Dat was toegestaan, dat was geen kopie en dat heette geen cover.

  • Mooi verwoord. Dank!

    Er zat een jong vogeltje in de tuin vanmorgen, nog een beetje wankel op zijn pootjes. Zo lief. Ik vind troost in de kleine dingen die kloppen.

  • Lieve Kitty, dankjewel. In stapels. Voor wat en hoe je denkt, je eigenheid, voor wat je deelt, voor je rust en aandacht, voor wie en wat je bent. Zo op grote afstand, fysiek, zo dichtbij virtueel. Ben altijd blij met je, 99,99% van de tijd in stilte.. Last but not least- dank voor het delen van dit prachtige lied. (En ja, American Gods…)

      • Da’s goud weer, in 3 woorden stilte in alle vormen vervat ^_^
        American Gods, heb het compleet gelezen, een aantal jaren geleden alweer. Moest enorm wennen, fantasy is mijn stijl niet, maar vond het meeslepend, creatief, verwarrend. Een van de meest bijzondere boeken die ik gelezen heb.

  • Zelf geloof ik meer in bioritme. Dingen komen op bepaalde momenten beter uit en dan ervaar je dat het goed is. Als je even niet lekker in je vel zit, dan kunnen dingen nog zo mooi zijn, maar dan komt het niet binnen.

    Als ‘ex’-perfectionist heb ik een afkeer van perfectie. Ik vind het eng. Het is zoiets als naar de top van een berg willen en als je daar bent, dan kan het alleen maar bergafwaarts gaan. Nou hou ik dat perfectionisme in mezelf niet eenvoudig tegen, maar ik let er wel op dat anderen er geen last van ondervinden.

    Zelf ga ik voor tevredenheid boven geluk. Dan heb je weinig nodig om je goed te voelen en ervaar je ook minder tegenslagen door doelen die niet bereikt worden.

    • Perfectionistisch? Ja, zoals ik je ken van online zet je graag de puntjes op de i ;-)

      Ik heb het eigenlijk niet over geluk. Ik heb het over een moment van hoop, en ontsnapping, als iets je verrukt.

      Geluk, tevredenheid, allemaal goed. Veel overkomt je, aan sommige dingen kun je iets doen. Dat inzien helpt, en hoe ouder je wordt hoe makkelijker het is.

      En o ja, je eigen aandeel zien in de ellende. Ook nuttig. Alle fouten die je maakt. En snappen waarom. Enz enz.

  • Je hoeft er helemaal niet aan te perfectie te geloven. Perfectie bestaat. Elke dag als mijn Marjolijn voor me kookt ervaar ik dat aan haar gerechten. Het maakt me elke dag gelukkig en elke dag leef ik voorpret in verwachting dat me weer zo’n maaltijd wacht die tot in alle details klopt en die me vooral warm en dankbaar maakt.

    En iedereen die schildert weet dat abstract niet bestaat. Kleur is een personage, een wezen met zijn eigen karakter net als een konijn dat is. Schilder een konijn, dan zie je alleen een illusie want er is niets anders dan kleur en een abstract paard is al helemaal fake. Er is kleur, hooguit beïnvloed door de emotie van een paard die uit te drukken is in kleur. Dan heb je nog steeds geen paard, maar alleen kleur die vertaalde emotie kan zijn. Als je niet met kleur werk begrijp je daar niks van, dan denk je op z’n kleuters dat kleur er is om plaatjes in te kleuren. Piuur kleur is perfectie.

  • Kunst is dat wat gecreëerd werd toen iemand met een pen, een kwast of een beitel een moment van perfectie ervoer. Een moment waarop hij precies dat voelde wat nodig was om te creëren wat hij voor ogen had.

    De kunst zelf is dus niets om in te geloven, dat is ‘afval’ van het creatieproces. Maar het kan je wel meenemen naar de belevingswereld van de kunstenaar, waarin alles mogelijk is.

    Daarin schuilt, heel even, de hoop, de tijdelijke perfectie en de illusie van volmaaktheid. Misschien mogen we dat geluk noemen?

    • Hm.. interessant.. jij legt de nadruk op het maken. Het maken is ook fijn, maar toch anders dan het consumeren. Ik kan best zonder te bloggen, maar ik kan niet zonder boeken.

      Bij het maken word je vaak verrast door wat je onbewuste aan elkaar knoopt. Ik heb vaak het gevoel dat ik het niet zelf doe.

      • Ik heb het niet over de kunst die je zelf maakt, maar die door iemand anders is gemaakt. Jij hebt het werk niet hoeven doen – de schrijver heeft dagen, weken zitten zwoegen op die alinea en jij ervaart dat wow-gevoel als je het leest. Pure perfectie.

  • Prachtig lied van Rufus Wainwright. Geschreven in 2007, nota bene, en nog zo actueel. Zojuist geluisterd in de live-uitvoering van George Michael. Kippenvel.
    Dank je voor dit moment van bijna-perfectie.

      • Ik heb het even opgezocht: min of meer zelfde hoek, maar ander persoon. Het lied is een protest tegen George W.Bush. Als hij het gisteren had geschreven, had ik het ook geloofd. Iets met ‘history’ en ‘repeating’..

  • Wat een mooi, troostend blog. Toevallig hadden we net zo’n momentje. We waren aan het zwemmen toen het uit het niets knetterhard ging regenen. We zwommen tussen het getinkel van de druppels en de uit elkaar spettende bellen. We hoefden nergens voor te schuilen.

  • Het ontnam mij de adem Kitty, deze blog. Zo mooi, van een wonderbaarlijke eenvoud. De tijdgeest, gevat in zo weinig mooie woorden. Waarom kan ik niet zo schrijven?! Die links in de laatste zinnen hadden niet gehoeven. Ik schrijf zo weer in op een cursus van de beste blogster van Nederland. Ook zonder die links. En Rufus en Amerika, ik mis ze node. Ik voelde Weemoed tijdens het lezen, maar ook de Hoop, dat we niet verloren zijn. Dat Kunst altijd bovendrijft. Schrijven, zingen, schilderen, wat maakt het uit. Als iets maar even onder controle is. Dank je wel voor een volmaakte blog.

  • Of kloppen de dingen juist op momenten dat de illusie van controle even doorzien wordt? Geboorte, verliefdheid; ze lijken me eerder een kwestie van overgave…

  • Tijdelijke perfectie. Dat is waar het hele leven uit bestaat. Het leven is ruk maar je houdt het vol door tijdelijke perfectie. Net mijn bak Ben en Jerry’s binnen geschrokt. God wat een perfecte 5 minuten.

    Overigens is koffie drinken met jou ook een Ontsnapping aan mijn kleine wereld vol klein leed.

    Kunst is geen ontsnapping. Ontsnappen aan de werkelijkheid is wel een kunst

    De wereld is perfect in zijn imperfectie.

    • Ben & Jerry’s! Die was ik nog vergeten ?

      Kunst kan ontsnapping bieden, maar het ligt er maar net aan waar je op kickt en waar je bent opgegroeid – in welk land en in welke subcultuur.

      In Afrika, bijvoorbeeld, hebben ze goddelijke muziek. Vrolijk, dansmuziek, melodieus.

      Neem alleen al Miriam Makeba.

  • Ja, ontsnappen. Zó waar en tegelijkertijd zo onheilspellend hoe je ’t beschrijft.
    De troost van Rufus was in een klap weg met je laatste alinea.
    Ik ga ‘m weer opsnorren. Al veel te lang niet geluisterd, dank voor de reminder.

    • Nou, ik bedoelde meer: hoe de wereld er ook voor staat, het is nooit helemaal goed en ons eigen leven hebben we nooit onder controle.

      Maar we willen het zo graag.

Leert goede schrijvers de laatste 20%
google-site-verification: google3d8706b2d2bb5ca6.html