Jij, ik, de buren.
We zijn klimaatontkenners. Een verhullende term: eigenlijk moet het broeikaseffect-ontkenners zijn. Maar klimaat vat alles wel lekker kort samen.
De buren vooral, want die vliegen voor een weekje naar Curaçao. Met het hele gezin.
Jij en ik kijken naar documentaires over plastic, in de zee, in vogels, in onze longen, en we zuchten. Doe maar weer Netflix.
Enter Greta Thunberg. Of liever: de speeches van Greta Thunberg.
Our house is on fire.
I am here to say our house is on fire.
Zo begint ze een speech op het World Economic Forum in Davos (24 januari 2019). Ze is jong. Ze windt nergens doekjes om. Haar Engels is prachtig. Luister, als je haar nog niet hebt gehoord:
Haar boodschap is:
We have to stop our emissions of greenhouse gasses.
En ja, ik ben betoverd.
De halve wéreld is betoverd.
Wie is Greta Thunberg?
Thunberg (16, Zweden) begint in augustus 2018 in haar eentje te staken voor het klimaat, op de stoep van het parlement in Stockholm.
Zou je dat nou wel doen?, vragen haar ouders.
Ja, zegt Thunberg.
Al snel komen er journalisten langs. Goede photo op, met dat snoetje en die vlechten.
De journalisten zijn onder de indruk van haar heldere argumentatie. En van haar onverzettelijkheid. Scholieren ook: tot in Kampala staken ze inmiddels mee.
This Friday am not going to school. I am going to lead fellow students for #ClimateStrike #FridaysForture I call upon my age mates to do the same. I’ve today joined @GretaThunberg and @Fridays4FutureU pic.twitter.com/hD1gpMnFqf
— Leah Namugerwa (@NamugerwaLeah) February 26, 2019
Happening right now in Hamburg: Thousands of young people call out for #ClimateAction on the #FridaysForFuture #climatestrike. @GretaThunberg is joining the protest.@greenpeace_de @Greenpeace @ClimateReality @UNFCCC @Climatepledgeco @ClimateHome @ClimateChance @FridayForFuture pic.twitter.com/NaGIeGUAOH
— Lucas Schmitz (@LSchmitzClimate) March 1, 2019
Binnen een paar maanden is Thunberg beroemd. Ze spreekt het World Economic Forum in Davos toe, de Verenigde Naties, het Europese Economisch en Sociaal Comité.
So? What’s new in de speeches van Greta Thunberg?
Drie dingen.
1. Thunberg breekt door onze psychologische barrières heen. Ze is 16, maar ze is twee koppen kleiner dan haar leeftijdgenoten. Ze heeft weinig mimiek. En dan die vlechten. Kortom: ze ziet eruit als een Duits kerstengeltje.
2. Thunberg is een goed verhaal. Ze heeft Asperger. Al sinds ze acht is leest ze alles over het broeikaseffect. Op haar elfde is ze zo wanhopig dat ze niet meer kan eten.
Haar ouders laten alles vallen om haar te verzorgen. Ze concluderen dat zij deel van het probleem zijn. Ze beginnen haar klimaatangst serieus te nemen. Ze passen hun leven aan. Haar moeder stopt met vliegen: ze geeft haar opera-carrière op. Ze verkopen hun tweede huis. Ze eten geen vlees of zuivel meer. Ze consumeren zo weinig mogelijk.
In 2018 gaat Greta elke vrijdag staken, tot de Zweedse regering het klimaatverdrag van Parijs uitvoert. Want er gebeurt nog stééds niks.
Zelf zegt ze: ik heb Asperger, ik denk zwart-wit. Ik kan niet anders.
3. Als redenaar doet Thunberg alles goed.
Wat maakt de speeches van Thunberg zo goed?
Greta weet waar ze heen wil.
Ze heeft een helder doel
De fossiele brandstoffen blijven in de grond.
Om dat te bereiken moet iedereen zijn verantwoordelijkheid nemen. Politici, bedrijven, media, burgers.
En om dát te bereiken is bewustzijn nodig. In verschillende interviews zegt Thunberg: ik ben me gaan realiseren dat bijna niemand weet hoe dringend de situatie is.
Ze kent haar toehoorders
Ze snapt hun gevoelens:
- ze zijn onverschillig want ze weten te weinig
- ze zijn onverschillig, want gemak, luxe en winst gaan vóór
- óf ze zijn bezorgd, maar moedeloos, want het probleem is te groot.
En stiekem heeft iedereen de hoop dat het vanzelf overgaat.
Ze analyseert het probleem
Wie heeft de schuld?
Iedereen die al sinds het rapport van de club van Rome, in 1972, weet dat de grondstoffen op raken en dat er grenzen zijn aan de groei. En die toch niks heeft gedaan: politici, bedrijven, media, burgers. Volwassenen.
You only talk about moving forward with the same bad ideas that got us into this mess VN klimaatconferentie Katowice, 13-12-2018
Welke waarden zijn in het geding?
Zorg voor al het leven op aarde. Mededogen. Beschaving. Fatsoen. En, als je teruggaat naar de basis: de zorg voor je kinderen. Wat voor wereld laat je ze na?
You say you love your children above all else, and yet you are stealing their future in front of their very eyes. VN klimaatconferentie Katowice, 13-12-2018
Voor welke keuze staan we?
We stoppen met het verder opmaken van fossiele brandstoffen. In 2050 moet de teller op 0 staan. We volgen de aanbevelingen van de klimaatwetenschappers, die al jaren alarm slaan.
If we are heading for a #HothouseEarth, or just want to stay “well below 2°C”, the challenge is the same.
Emissions must go to zero in the space of decades, or we need large-scale negative emissions (with the associated risks) to compensate for slower emission reductions. pic.twitter.com/6YdRXoHe4R
— Glen Peters (@Peters_Glen) August 12, 2018
We all have a choice. We can create transformational action that will safeguard the future living conditions for humankind. Or we can continue with our business as usual, and fail. World Economic Forum, Davos, 24 januari 2019.
Logos, pathos, ethos
Volgens Aristoteles kun je op drie manieren overtuigen: met rede, met emoties, en met gedrag. Je spreekt, zegt Jay Heinrichs in het voortreffelijke Thank You For Arguing, tot het hoofd, tot het hart of tot het buikgevoel.
Thunberg doet alledrie.
Logos – rede
Ze redeneert recht vooruit, zonder slagen om de arm: we kunnen mens en natuur redden – of in elk geval de schade beperken – als we nú iets doen. Sluit je je ogen, dan dans je op het graf van je kinderen.
Ze is weloverwogen. Ze onderbouwt haar uitspraken met conservatief wetenschappelijk onderzoek. Het IPCC bijvoorbeeld is notoir voorzichtig:
According to the IPCC, we are less than twelve years away from not being able to undo our mistakes. In that time, unprecedented changes in all aspects of society need to have taken place, including a reduction of our CO2 emissions by at least 50%.
And please note that those numbers do not include […] tipping points or feedback loops like the extremely powerful methane gas released from the thawing Arctic permafrost. World Economic Forum, 24 januari 2019.
Pathos – gevoel
Tegen de financiële elite in Davos zegt ze:
Here in Davos, jut like everywhere else, everyone is talking about money.
Tegen de VN-klimaatconferentie:
You are not mature enough to tell it like it is. Even that burden you leave to us children.
Tegen het Europese Economisch en Sociaal Comité:
The system that you have created is all about competition. You cheat when you can, because all that matters is to win, to get power. That must come to an end.
Ze focust op de toekomst:
There is still time.
Ze activeert jongeren:
We have started to clean up your mess and we will not stop until we are done.
Ze activeert iedereen:
You can’t just sit around waiting for hope to come. […] hope is something you have to earn.
Ethos – gedrag
Iedereen kan iets roepen. Maar klimaatactivisten die in het vliegtuig stappen, marketingbedrijven die authentieke campagnes bedenken voor hun klanten en politici die hun stemgedrag laten voorschrijven door hun fractie geloven we niet. Niet echt.
Wil je mensen overtuigen, dan moet je doen wat je zegt.
Thunberg is uitsluitend geïnteresseerd in het klimaat.
Ze reist per trein. Ze heeft haar eigen metalen waterfles bij zich. En als ze naar voren wordt geroepen voor een toespraak, vraagt ze of de andere scholieren niet óók naar voren willen komen.
Ze hoeft geen verkiezingen te winnen en ze staat er niet voor zichzelf.
Soms vraagt iemand wat haar volgende stap is. Dan zegt ze: ik blijf gewoon staken.
PS. Ik was van plan om de opbouw van een van haar toespraken te analyseren, maar de dag was al om. Nog doen?
Maar veel belangrijker is het om te klikken op de links hieronder. Om echt tot je te laten doordringen hoe urgent de situatie is.
Op 1 februari stond er een stuk in NRC Handelsblad over Thunberg. Even later wees iemand op haar Twitter-account, en zag ik een video. Sindsdien ben ik alle speeches en interviews op Youtube gaan bekijken. En zo kwam ik vanzelf ook steeds meer wanhopige klimaatonderzoekers tegen, en filmpjes met uitleg over de echte scenario’s. Mijn ogen zijn geopend.
- Alle speeches en interviews staat op Youtube
- Greta Thunberg op Twitter: @GretaThunberg
- Een goed overzicht van de politieke status van Thunberg en de scholierenprotesten in The Nation. (4maart 2019)
- BBC-filmpje waarna haar actie viraal ging (7 september 2018)
- Een snel overzicht van de klimaattoestand: Three things we must understand about Climate Breakdown
- Video met prognoses van de opwarming en over de noodsituatie rond Arctisch methaangas van United Planet Faith & Science Initiative.
- Over de psychologische effecten van klimaatproblemen: Climate change’s hidden victim: your mental health
Lees ook:
2 Waarom we het maar beter over gewone dingen kunnen hebben (#klimaat)
3 Het verbazende effect van een blogcomment #klimaat 3
4 Waarom ik mezelf zo’n loser vind
google-site-verification: google3d8706b2d2bb5ca6.html
Lekker blog Kitty ????☀️
RT @ElinevandeVeen: “Our house is on fire.
I am here to say our house is on fire.” Zegt @GretaThunberg & @KittyKilian vertelt waarom het zo…
De dochter, haar ouders en de toekomst van de wereld (de speeches van Greta Thunberg) – De Blogacademie https://t.co/Nj8p1iUMZm
“Our house is on fire. I am here to say our house is on fire. Zo begint ze een speech op het World Economic Forum i… https://t.co/NRDgpBa2Gy
Wilde je blog laten lezen aan mijn dochter, maar ben bang dat ze ook gaat stoppen met eten. Nu staakt ze nog omdat ze denkt dat het nog zin heeft. Ik doe wat ik kan en schaaf dat elke keer bij gedurende mijn tijd waarin het nog wel zal duren. Dank voor je uiteenzetting.
Heb je reden om dat te denken? Thunberg heeft geen gemiddeld hoofd. Overigens: lees het stuk achter de laatste link. In de VS zijn er al psychologen die zich specialiseren in het voorkomen of verhelpen van klimaatburnout bij jongeren. Het is wel iets om ernstig over na te denken, dat ben ik met je eens.
Ik deel je gevoel dat ik bang ben dat we het niet gaan redden. En dat niets doen ook geen optie is.
Enkele aanvullende leestips:
– De antwoorden op de grote vragen, Stephen Hawking (hij zegt daarin ook hele zinnige dingen over de aarde, het klimaat en de mensheid. Hij zegt daarin ook dat de langetermijnstrategie om te overleven de kolonisatie van andere planeten is, een overtuiging die ik deel.)
– Sapiens (en alle andere boeken) van Yuval Noah Harari (mijn mond viel elke pagina letterlijk open van wat je leert over de geschiedenis van de mens. Ook dat er eigenlijk niets nieuws onder de zon is: sinds ons ontstaan hebben we overal waar we kwamen gezorgd voor uitstervingsgolven en andere ellende. Alleen nu is de schaal veel en veel groter. Voor iedereen die denkt iets te weten over onze eigen soort.)
Eens, mensen zijn kaalvreters. Altijd geweest.
Hawking: die theorie over andere planeten koloniseren lijkt mij onzin. Hoogmoed. Bovendien worden we hartstikke depressief als we geen bomen en blauwe lucht zien.
Wie zegt dat we het dan zonder bomen of blauwe lucht moeten doen? Er zijn aardachtige planeten daar, ergens. Nog veel te ver weg, weliswaar, maar er zijn theorieën over hoe we daar uiteindelijk kunnen komen.
En of we al dan niet depressief worden, daar gaat het in eerste instantie niet om. Het gaat om overleven.
Of het het allemaal waard is? Ik zeg – misschien tegen beter weten in – ja.
Enjoy ;-)
RT @careau: Ik was al fan van Greta. Ga nu alles lezen.
De dochter, haar ouders en de toekomst van de wereld (de speeches van Greta Thunb…
RT @careau: Ik was al fan van Greta. Ga nu alles lezen.
De dochter, haar ouders en de toekomst van de wereld (de speeches van Greta Thunb…
Mooie blog Kitty, over onderwerp dat me zeer na aan t hart ligt. Lees nu Mark Lyndas, Six degrees. Dat in 2007 (!) uitkwam. Action is needed. Van ons allemaal. Greta heeft een beweging gecreerd die hopelijk impact gaat hebben. Ook boeiend is boek Arctica van Bernice Notenboom. Hoort zegt t voort. Ik ben een optimist maar in deze is het ruimschoots over twaalven.
Greta Thunberg komt op het juiste moment. Ik hoop dat ze de druk aankan. Niettemin, het is een uphill battle. Het is erger dan ik dacht en het is ook onmogelijker dan ik dacht. Ik wil niet naief zijn. Maar het systeem laat zich niet zomaar even ombuigen. Mensen reageren altijd te laat bij rampen.
Maar leuk om je hier tegen te komen Madeleine!
Klopt. Het is veel erger dan velen weten. Ik probeer zelf stappen te zetten en zet me in op duurzaamheid lokaal. Maar de wereldwijde taak is een schier onmogelijke – zeker waar nog zovelen in armoede leven. Ik weet niet of we “op tijd” gaan zijn t tij te keren. Dat raakt me en is zo. Het collectief zal pas reageren als t te laat is – eens. Wijsheid achteraf in deze hebben we alleen niks meer aan. Worden “interessante” jaren die we tegemoet gaan. Mooie blog. Thanks ??
Ik zag net een filmpje gericht aan de scholieren van Merkel. Aardig. Maar ze snapt het nog niet helemaal.
Ze denkt dat we het economisch rendabel moeten houden. Dat kan niet.
De dochter, haar ouders en de toekomst van de wereld – Lees verdorie deze blog van @KittyKilian… https://t.co/DCUnDljspG
@ArapJohn @ferrybakker3 Een oprecht stuk van @KittyKilian over o.a. stiekem of hardop denken dat het allemaal wel m… https://t.co/nMZcZOOT8R
RT @coenlievaart: Een oprecht stuk van @KittyKilian over o.a. stiekem of hardop denken dat het allemaal wel meevalt of vanzelf weer overgaa…
RT @KittyKilian: De dochter, haar ouders en de toekomst van de wereld (de speeches van Greta Thunberg) https://t.co/0nI6MLQoGJ https://t.co…
Wow, top-blog van @KittyKilian over ’n wel heel bijzonder meisje, de 16-jarige @GretaThunberg. #Ogennogopener https://t.co/RXQDmTQF4f
Ze houdt een heel goed betoog. Mooi geanalyseerd hier.
Ik kende Thunberg’s achtergrond niet en wist niet dat haar moeder haar carriere als opera zangeres opgegeven had. Dat is toch wel een grote stap. Ik denk dat niet veel mensen die zouden nemen. Ik zie dat om me heen. Bijvoorbeeld: Nooit een auto gehad vanwege het milieu, maar dan ineens een baan in het buitenland en wekelijks (!) heen en weer vliegen naar Schiphol.
Ik vind het goed dat Greta Thunberg een podium krijgt. (Ze doet mij een beetje aan Pippi Langkous denken.) Ook goed dat de discussie in Amerika aangezwengeld wordt door Alexandria Ocasio-Cortez met de Green New Deal. Ze heeft het zelfs over minder kinderen krijgen gehad. Overbevolking is natuurlijk niet binnen 12 jaar op te lossen, maar is wel de essentie van het probleem, met name in de westerse wereld waar de carbon footprint veel groter is.
Ja, overbevolking is een giga-probleem. Niettemin is de opwarming een feit en zelfs als de wereldbevolking morgen nog maar 25% bedroeg van wat hij nu is, en als we geen fossiele brandstoffen meer gebruikten, zijn er nog eeuwenlange gevolgen. Het hele systeem schuift.
Thunberg trekt de logische conclusie in een rechte lijn. De meeste mensen schipperen.
RT @marjanne56: ‘verbeter de wereld en begin bij jezelf’ @KittyKilian zet het op een rijtje.. poeh! Das niet niks!
https://t.co/5UR9FIHZG5
“Our house is on fire.
I am here to say our house is on fire.” Zegt @GretaThunberg & @KittyKilian vertelt waarom he… https://t.co/BevyKl5q6y
RT @rokusloopik: Knetterend goede Blog van @KittyKilian @deBlogAcademie. We hadden het er laatst over. Ik moet iets gaan doen. Een besluit…
RT @KittyKilian: De dochter, haar ouders en de toekomst van de wereld (de speeches van Greta Thunberg) https://t.co/0nI6MLQoGJ https://t.co…
Knetterend goede Blog van @KittyKilian @deBlogAcademie. We hadden het er laatst over. Ik moet iets gaan doen. Een b… https://t.co/lZNSV5At74
‘verbeter de wereld en begin bij jezelf’ @KittyKilian zet het op een rijtje.. poeh! Das niet niks!
https://t.co/5UR9FIHZG5
Dat gevoel dat we met z´n allen gevangen zitten in een voortdenderend systeem. Echt wonderlijk dan, zo’n meisje.
En dat gevoel dat wat je zelf doet geen donder uitmaakt. Maar hoe meer mensen anders consumeren, hoe meer effect dat heeft.
Trouwens, als je stopt met vlees eten mis je niks, in een groene winkel vind je heerlijke seitanbroodjes, tofurookworstjes etc.
En dat idee dat verandering alleen maar langzaam kan gaan. Heel wat veranderingen zijn heel snel gegaan.
Ja, inspirerend, dank Kitty.
Daar heb je gelijk in. Veranderingen kunnen ook heel snel gaan. Vreemd genoeg dat de Green Deal opeens op de agenda staat in de VS. Wie had dat een jaar geleden kunnen denken?
En ja, als de pleuris eenmaal losbreekt, als we het echt aan den lijve gaan voelen, dan kan het ook. Maar wie moet in godsnaam een acute klimaatcrisis in goede banen leiden? Die VVD-ministers?
Tijdens een protestdemonstratie tegen de verbreding van de A27 sprak een VVD-minister. Hij zei: ‘Maar ik wil toch naar het strand kunnen met mijn gezin.’ Op dat moment reed een trein voorbij, die zag hij gewoon niet.
Het neoliberalisme is mede-oorzaak van de problemen denk ik.
Wat we als burgers kunnen doen is zelf bewust zijn van het probleem en daarnaar handelen: op een klimaatvriendelijke partij stemmen, anders consumeren, protesteren.
En zo’n blog schrijven zoals jij nu deed helpt ook :). Het geeft meer het gevoel dat je niet de enige bent.
Iedereen is de oorzaak.
Met de huidige politici gaan we het niet redden, maar wie weet wat er nog gebeurt.
En anders kunnen we altijd nog de guillotine van stal halen ;-)
Vergeleken met Gretha zijn wij allemaal maar een stelletje slappe sukkels, met onze incidentele meatless Mondays en ‘verantwoorde’ eco-auto’s. Goed blog Kitty. Fijn en schurend.
Ja. Daar maakt ze ook fijne opmerkingen over in haar speeches. Het mooie is dat ze niettemin zo mild blijft. Ik vind haar – dankzij haar uiterlijk en haar gebrek aan opsmuk en haar bescheidenheid – echt een super symbool: ze lijkt aan alle kanten een onschuldig kind. Ik hoop dat ze al die aandacht aankan.
De dochter, haar ouders en de toekomst van de wereld (de speeches van Greta Thunberg) – De Blogacademie https://t.co/nTLX40hkyy
En stoppen met spullen kopen in Verweggistan, die vervolgens over de hele wereld vervoerd moeten worden, omdat wij het zo graag zo goedkoop mogelijk willen hebben.
Helemaal eens. Toen die containers laatst overboord sloegen was het verschrikkelijk om te zien wat voor troep daar in zat.
De laatste tijd koop ik alleen nog groenten van het seizoen. Had ik ook al jaren kunnen doen. Bloemen alleen uit eigen tuin. Een nieuwe keuken heb ik altijd al onzin gevonden ;-)
Wat te denken van schoonmaak-, was-, en verzorgingsmiddelen? Die gaan er ook met liters doorheen. Meeste van die producten bestaan voor meer dan 90% uit water. Dat zijn vrachtwagens die rondrijden met 90% water!
Ik was mijn haar (en m’n voorbips) tegenwoordig met een blokje aleppozeep, poets de badkamer en pot met zuiveringszout (kan geen ontkalker tegenop!) en maak van de combinatie van deze twee wasmiddel. Lekker etherisch olietje erbij en hupsakee, naar buiten, de waslijn op. Een droger is ook zó yesterday.
De beloning is groot! Uberlekker geurend beddegoed, badkamertegels zijn met minder schrobben sneller schoon, mijn haar glanst als nooit tevoren, het scheelt bakken met geld, sjouwen van boodschappen en afvoeren van de lege rotzooi.
What’s not to like?
Sunlight zeep, groene zeep, soda, zuiveringszout, schoonmaakazijn: werkt allemaal. Om jezelf te wassen heb je helemaal geen zeep nodig. Ook niet voor je haren.
En het scheelt ook nog eens heel veel plastic flessen.
RT @sietoflink: De dochter, haar ouders en de toekomst van de wereld (de speeches van Greta Thunberg) – De Blogacademie https://t.co/zrvPUS…
Met schaamrood op m’n kaken gelezen. Ik had wel wat opgevangen over stakende scholieren en het klimaat. Ook scrollde ik voorbij het filmpje van Gretha en deed het af met: Er is iets met dat meisje… die toespraak zal wel door haar ouders geschreven zijn.. veel te gelikt voor een meisje van die leeftijd… Klik door. Klik door. Klik door. En weg was Gretha.
Waarvan ik nu lees dat ze geen 12 is en dat ze die toespraken zelf geschreven heeft. Dat ze asperger heeft en daarom wat stijfjes en onbewogen overkomt.
Goh. Blij met je artikel Kitty! Zonder televisie/kranten moet ik het van mensen zoals jij hebben om wakker te blijven. Er is weinig in mijn eigen leven wat ik nog zou kunnen aanpassen als bijdrage, -ik ben er zo een die met een volle tas lege groentezakjes, melkflessen en eierdozen naar de markt gaat- maar er kan altijd wel iets. Als we wakker blijven! Daarvoor dank Kitty!
En ja, ik lees graag een artikel over de opbouw van haar toespraken!
Ja, ik heb ook van die zakjes. Maar ik ga niet altijd naar de markt. Komt nog ;-) Een heel fijn probleem is het volgende: hoe krijg je je gezin mee? Het is wachten op de eerste klimaatscheiding.
En trouwens ook op de eerste klimaatterrorist. Ik heb er al een film over gezien, over een Zweedse mevrouw die de hoogspanningskabels bij een fabriek doorknipt. Een vrolijke dystopie was dat.
PS Ik vermoed dat Thunberg zo klein is omdat ze anorexia had midden in een groeiperiode?
RT @KittyKilian: De dochter, haar ouders en de toekomst van de wereld (de speeches van Greta Thunberg) https://t.co/0nI6MLQoGJ https://t.co…
Wauw. Ik ben ook diep onder de indruk geraakt van Greta Thunberg en haar boodschap (en werd in mijn blog een beetje boos op leunstoelcynici die stakende scholieren de maat namen). Maar ik ben ook onder de indruk van hoe jij hier het een en ander zo mooi en gestructureerd hebt verzameld en samengevat. En hoe je met geduld en argumenten een klimaatontkenner van repliek dient. Chapeau.
Dankjewel, maar ik heb gewoon een boel filmpjes gekeken. En stukken gelezen. Eigenlijk niet eens zo heel erg veel – als je eenmaal de juiste te pakken hebt wijst het zich vanzelf. Het maffe is dat ik er niet banger van word. Ik bedoel: ik was altijd heel bezorgd maar ongericht. Het helpt om te weten dat er nog veel meer mensen zijn die zich oprecht zorgen maken, en die zichzelf vrijwillig een minder luxe leven aanmeten.
Dit filmpje maakte veel indruk op me – vanwege klimaatvorser Stuart Scott, die aan het einde bijna in tranen uitbarst vanwege zijn frustratie.
En toch, het geeft ook weer een sprankje hoop dat nu met zoveel emotie over klimaatverandering wordt gepraat en niet meer als een technisch en abstract probleem.
Ik zag in december de docu van de VPRO met voormalig milieu-activist Paul Kingsnorth, die denkt dat de aarde (of beter: de mensheid) niet meer te redden is en de strijd heeft opgegeven. Ik vond hem vrij overtuigend. Maar sinds Greta Thunberg denk ik soms weer: zouden we het schip dan toch nog kunnen keren?
Dat is wat zij – als symbool voor al het leven dat na ons komt – vraagt: of we onze uiterste best willen doen. En dat is het minste dat we kunnen doen. Toch?
Wat een overzicht. Merci voor het vele werk dat je hiervoor gedaan hebt. Het zet me op de rails. Ik moest weer denken aan dit zinnetje: ‘verbeter de wereld, begin bij je zelf’ dat zo actueel is. Ik hoorde het op de radio, zo’n 65 jaar geleden. ‘T is me altijd bijgebleven.
Ha Hubert! Ja, dat blijft een geweldige slogan.
Het is heel erg. Zodra je de schellen van de ogen vallen, word je vrijwel meteen wanhopig, en dan?
Dan kom je in actie. Wat kun je doen? Veel, veel minder vlees eten, minder spullen (en dan vooral kleren) kopen, minder auto en vliegtuig.
Maar ’t is lastig want we willen eigenlijk alles. Zelf ben ik al het vlees muv vis en kip uit mijn leven aan t bannen. Niet makkelijk. Vlees is lekker en gewoontes verander je niet zo makkelijk. Maar het moet. Er is geen keuze.
Ik heb een paar links aan het stuk toegevoegd, onder meer over klimaat en depressie ;-)
Als je de film en het artikel hebt gezien waar ik naar link onder het blog, dan weet je dat je niet kunt volstaan met geen rundvlees eten. Dat is alsof je een kopje thee naar een brandend gebouw gooit. Je moet stoppen met vliegen en we kunnen ook niet in privé-autos blijven rijden.
Geen spullen kopen, dat wil zeggen: niks dat veel energie of onvervangbare grondstoffen gebruikt bij productie, of dat ernstig vervuilt. Electronische gadgets staan hoog op die lijst. Babette Porcelijn heeft dat mooi in kaart gebracht. (Rechtsklik op de plaatjes om ze te openin in een nieuw tabblad.)
‘Een kopje thee tegen een brandend gebouw.’ Dat is het precies het antwoord waarom zo veel mensen zo weinig doen. Of ze ontkennen of ze denken; ‘het heeft toch geen zin.’ In die laatste groep zat ik de afgelopen jaren.
Vorige maand heb ik het boek van Babette er nog eens bijgepakt en besloten; ik hoef niet alles meteen goed te doen. Piano spelen leer je ook niet in 1 dag tenslotte. Ik ben begonnen met vlees omdat het superslecht is dus veel impact, en omdat ik anders niets doe. Met vlees bouw ik af. Ik ga niet cold turkey. Dat red ik niet en dan geef ik op. Het gaat om nieuw gedrag tenslotte en als trainer weet ik hoe moeilijk dat te veranderen is. Dus wees blij met me en inspireer anderen ook om 1 stapje per keer te doen.
Ik vind het super. Langzaam afbouwen lijkt me prima. Je hebt gelijk, die dingen hebben tijd nodig.
Als ik eerlijk ben denk ik nog altijd dat we het niet gaan redden. Maar ik wil het niet op mijn geweten hebben dat ik niks deed toen het nog kon. En onze gigantisch luxe leven stoort me al heel lang, ook al doe ik er zelf tegelijk al mijn hele leven aan mee.
Overigens kunnen wij als maatschappij nog heel lang vooruit met de reserves die we hebben – met kleren, meubels, huizen enzovoorts. En ik vraag al nooit kadootjes voor mijn verjaardag ;-)
Mooi stuk, Kitty. Ik ben ook blij met Greta en haar directheid. EN: dat ze podia krijgt – zelfs van de gevestigde orde.
Iedereen maakt zijn eigen hanteerbare waarheid. Wij Nederlanders zijn niet bang genoeg voor water. We geloven in maakbaarheid van land, water en natuur.
De kosten voor nog meer en nog hogere dijken staan niet democratisch ter discussie. De kosten van de energietransitie wel.
En waarom gaan we gewoon door met onder de zeespiegel bouwen?
Rolf Schuttenhelm schreef 9/2 een helder stuk in VN. Eindelijk iemand die mijn onderbuikgevoel onderbouwt: “De zeespiegelstijging is een groter probleem dan we denken. En Nederland heeft geen plan B”, https://www.vn.nl/zeespiegelstijging-plan-b/
‘Als de boel onder water gaat, zal het ook niet lekker lopen met onze landbouw en economie en kun je beter verder naar het oosten een leven opbouwen dan hier je kop in het zand steken.’
Ik ontspan als ik verderop lees: ‘Cohen geeft praktische voorbeelden van hoe Nederland zich zou kunnen voorbereiden op het opgeven van de Randstad. Je zou bijvoorbeeld vijftig jaar de tijd moeten nemen om hypotheeklasten op particulier eigendom in op te geven gebieden af te bouwen. En Duits zal een verplichte tweede taal moeten worden op de middelbare school.’
Zo’n oerhollandse aanpak geeft nog een beetje gevoel van controle. En zoals Greta zegt moet bijna alles anders georganiseerd worden. Dat is toch een prima motor voor onze economie?
1. We bouwen door omdat we het niet willen geloven. Het artikel onder het blog gaat in op de psychologie. Zie ook: How unrealistic optimism is maintained in the face of reality
2. Ik heb ook interviews gezien over onze aannames over de zeespiegelstijging. Het komt er op neer dat niemand nog weet hoe hard en hoe hoog het kan gaan, maar mogelijk veel hoger en sneller dan we hopen. Ik ga je stuk lezen.
3. Het idee dat de transitie een motor voor de economie moet zijn, is wensdenken. En politieke greenwashing. We moeten krimpen. Als we het niet zelf doen, doet het klimaat het voor ons.
Ach weet je Kilian,
De Engelse econoom Thomas Malthus betoogde in 1798 al in een Essays on the principles of population al het einde van deze wereld door honger, vervuiling en overbevolking.
In 1968 produceerden een hele grote groep geleerden het rapport van Rome.
WL. Brugsma schreef naar aanleiding hiervan in de Haagse Post:
“Als we niet ingrijpen, ontstaat binnen vijftig jaar de chaos, de catastrofe, de door de technologische geïndustrialiseerde vooruitgangsmaatschappijen zelfgegenereerde Endlösung voor de mensheid.”
Ook toen al grote en zware woorden over het einde dat nabij was.
We zijn nu respectievelijk 220 jaar verder en 50 jaar na de club van Rome.
En we leven allemaal nog en met meer welvaart dan toen.
Nu is er weer zo’n grote groep wetenschappers die ons het einde voorspellen als we niet anders gaan leven.
Natuurlijk moeten we wel iets doen. Na 1968 zijn we ook de vervuiling van ons milieu aan gaan pakken. Onze lucht en ons water zijn al 200 jaar niet zo schoon geweest als nu.
Maar dramatiseren en hel en verdoemenis afroepen als we vlees blijven eten en auto blijven rijden?
Sorry, het lijkt allemaal teveel op wat streng gelovigen al eeuwen over ons afroepen. Namelijk dat we slecht en zondaars zijn en alleen door ons te bekeren kunnen we worden gered.
Blijkbaar vallen dat soort teksten nog steeds in vruchtbare aarde bij veel mensen.
Dat mag. Maar ik vraag aan iedereen. Hou het bij jezelf. Wil niet anderen dwingen tot jouw geloofsregels.
Wat Greta doet? heb ik respect voor. Maar ze is een autist.
Ik hoef niet haar leven na te bootsen of haar ideeën te omarmen ook al weet zij ze op bewonderenswaardige wijze te presenteren. Ik ben gelukkig geen autist.
Kortom, leef bewust en geniet van het leven en de wereld vergaat echt niet.
Ik ken Malthus. Hij zegt dat er een plafond is aan de groei – als er te veel mensen komen krijg je ziektes, hongersnoden of oorlogen om de boel op te ruimen. De industrialisatie en antibiotica had hij niet voorzien: die hebben de boel vertraagd. Maar het is niet zeker dat zijn theorie niet meer opgaat. Volgens de klimaatwetenschappers zijn we hard bezig om te bewijzen van wel.
Mensen hebben altijd hun omgeving opgebruikt. In de voorbije millennia vertrokken ze dan gewoon weer naar een eindje verderop, maar we zijn inmiddels met te veel mensen. (Dat is een aspect dat bijna niemand hardop noemt in de klimaatdiscussie. Maar we zijn met veel te veel mensen. Een forse opruiming zou al een boel schelen.)
En ja, lucht en water zijn schoner dan in de jaren 1970. De zure regen hebben we er ook onder gekregen en de CFK’s uit koelkasten eveneens, leek het tot voor kort in elk geval. Dat waren relatief kleine problemen. De klimaatopwarming zoveel mogelijk beteugelen gaat echt pijn doen.
Maar verder gebruik je een paar ernstige drogredenen.
1. We zijn nu 50 jaar na het rapport van de Club van Rome en ze blijken inderdaad gelijk te krijgen. De grondstoffen raken op, de fossiele brandstoffen ook.
2. Het is geen kwestie van geloof, maar van feiten. De prognoses zijn serieus en de meeste zijn conservatief. Maar wat wij allemaal doen is onze ogen sluiten, en roepen dat iemand die het er toch over heeft de sfeer verpest. Dat is kinderachtig, ook al is het een normaal pyschologisch beschermingsmechanisme.
3. Autisme is een manier van in de wereld staan. Het tast niet je denkvermogen aan. Thunberg is een intelligente jonge vrouw, en ze heeft steun van gerenommeerde wetenschappers.
4. De ontkenning van het bestaan van het broeikaseffect moet verboden worden. Daar hebben we echt geen tijd meer voor.
• De 3- o nee, 4 fases van klimaatontkenning
• Nieuwsplatform NU.nl licht verbod op ontkennen klimaatverandering toe
De wereld overleeft het wel maar de mensheid niet!
Ik lees je woorden en zinnen graag
Ze zijn traag, recht door zee en snel tegelijk
En wat niet dient gaat door het slijk.
Ode aan jou voor het inbrengen van deze onbuigzame schoonheid.
Je hebt veel volgers, dus zal deze tam tam zich ook via jou als een lopend vuurtje verspreiden.
Wacht andere tijden
Ga ga ga Voorbeeld doet volgen.
Anne Jiko
Een onbuigzame schoonheid? Ha! Ik bewonder die puurheid. Alleen een moderne Jeanne d’Arc kan zoveel indruk maken misschien. De klimaatwetenschappers springen een gat in de lucht om haar, ze doet in een paar maanden wat hen al jaren niet lukt.
Door haar ben ik me er eindelijk in aan het verdiepen en inderdaad, het is veel erger dan we dachten. Ze heeft gelijk: hoe is het mogelijk dat zelfs de media hun taak niet vervullen?
Een must read. https://t.co/RKQB1t9F8X