Lekker naar een museum?
Ik?
Schei toch uit
In de jaren 1990 schreef ik over oude kunst (voor NRC). Over tentoonstellingen, over de verzelfstandiging van de rijksmusea, over kunstbeurzen en de kunsthandel. Ik heb zelfs, kort, in musea gewerkt (onder meer in Boymans van Beuningen).
Ik heb te véél musea gezien. Mij krijg je er niet meer naar binnen.
Ik geloof niet in het aura dat om kunst hangt.
Ik geloof niet in genieën.
Of misschien moet ik zeggen: ik heb een broertje dood aan het genie-princicipe.
Het genie-principe in de kunst is net zoiets als het autoriteitsprincipe in de journalistiek
Journalistiek: ‘Wie interviewen we over de VS? Maarten van Rossem, want dat is een autoriteit. Want iedereen kent hem. Want die interviewen we altijd.’
Het is een zichzelf versterkend effect, ook als het op niets gebaseerd is.
Het genie-principe is schadelijker dan je denkt
Genialiteit is namelijk overdraagbaar.
Een kunsthistoricus die is gespecialiseerd in, zeg, Rembrandt, is een ander soort kunsthistoricus dan iemand die zich specialiseert in, zeg, Cesar van Everdingen.
In wie?
Precies.
De Rembrandtkenner is een belangrijker soort kunsthistoricus. Met meer gewicht. Ik zou haast zeggen: een beter mens. Hij krijgt in elk geval een lintje.
Hetzelfde geldt voor de directeuren van musea met Belangrijke Kunst
Museumdirecteuren zijn als Zara-winkels die naast Gucci gaan zitten: ze pikken een graantje mee van de roem. Ze zijn belangrijk by proxy. Sterker nog: de hedendaagse museumdirecteur voelt zich zélf een halve artiest.
En dus is het bewaren en het voor iedereen toegankelijk maken van ons gemeenschappelijke culturele erfgoed niet langer bevredigend voor een doorsnee directeur. Hij wil zélf scheppen.
Daarom zijn de websites van de meeste Nederlandse musea regelrechte rampen qua gebruiksvriendelijkheid
Ze willen imponeren, in vorm en originaliteit. Ze willen vernieuwend zijn. Dienstbaarheid aan de bezoeker – usability – is geen hoofdeis.
Laten we een voorbeeld nemen. Dit is de homepage van het Rijksmuseum van vandaag (28 januari 2022):
Het eerste scherm toont de header, over een foto uit een tentoonstelling. Rechtsboven staat een opvallend rood blokje: tickets. Je weet dus hoe je aan kaartjes kunt komen. Maar welke tentoonstellingen lopen er?
Je scrollt door.
De directeur en een televisiepresentator staan recht voor de Nachtwacht. De Nachtwacht is, zeg maar, hun backdrop. De pagina linkt naar een lezingenserie.
Laten we anders via de navigatiebalk zoeken. De belangrijkste navigatie-elementen staan linksboven, maar tentoonstellingen staat er niet bij.
- Bezoek. Als je daarop klikt krijg je de één na de andere schermvullende foto: aandachtig kijkende bezoekers, een filmpje met Playmobilpoppetjes, het Melkmeisje met een link naar hoogtepunten
- Stories. Wat zijn dat? Je klikt en je krijgt wéér een foto, dit keer met een conservator.
Vervolgens zie je een mansportret met de titel Vergeet me niet. Meer dan 100 renaissanceportretten: van Dürer tot Sofonisba. Leuk, is dat een online overzicht?
Of is het een tentoonstelling? Als je klikt verandert de pagina in een film.
Na eindeloos klikken kom je op een informatiepagina: het blijkt toch een tentoonstelling. Helaas kun je vanuit hier niet naar een overzichtspagina met álle tentoonstellingen.
Wel moet de bezoeker weten welk Renaissanceportret uit de tentoonstelling de persoonlijke favoriet is van de directeur (wiens achternaam wij echt niet nodig hebben. Heel Nederland weet toch wie Taco is?)
Pas na 20 minuten zoeken vind ik een overzichtspagina met tentoonstellingen
Je kunt hem alleen bereiken via bezoek > zien en doen.
Het aantal keren dat je moet klikken om achter de meest basale informatie te komen, op deze site, is verbluffend
Dat komt omdat visuele en tekstuele informatie voortdurend door elkaar lopen, terwijl de plaatjes ook nog eens ingewikkeld zijn. Belangrijke informatie staat steevast in kleine lettertjes, in vreemde bewoordingen, op onopvallende plekken. In de typografie zijn hoofdzaak en bijzaak nauwelijks van elkaar te onderscheiden.
De makers hebben geen idéé hoe een bezoeker zoekt, hoezeer foto’s in de aandacht automatisch voorrang krijgen boven tekst, zeker als de tekst onopvallend is, en hoe frustrerend het is voor een bezoeker om telkens de weg kwijt te raken, omdat je op wel tien manieren langs steeds dezelfde onderwerpen wordt geleid.
Er is geen duidelijke hiërarchie aangegeven, met als doel om de bezoeker van de site zo snel en zo goed mogelijk te helpen. De verbanden die er zijn, zijn onlogisch.
Zelfs de museumwinkel is onoverzichtelijk (en je kunt er niet meer uit, want de back-knop is weggehaald):
En dan heb ik het nog niet eens over de catalogus, die je maar moet zien te vinden onder de knop Rijksstudio.
Je eigen behang laten printen van een kunstwerk is daar gemakkelijker gemaakt dan een oeuvre snel doorzoeken.
Kortom: deze website, die model staat voor veel Nederlandse museumwebsites, is onbruikbaar
Hij is chaotisch, en je zoekt je suf.
Ik wou eigenlijk ook netjes gaan uitleggen waaróm het nou het precies allemaal niet werkt, en hoe het dan wél moet. Maar inmiddels heb ik uren zitten scrollen, omdat ik zelfs de foute voorbeelden nooit terug kon vinden.
En nu heb ik knallende koppijn.
PS. Ga voor heldere uitleg van hoe je websites wél toegankelijk maakt naar de site van usability-expert Bart van de Biezen.
google-site-verification: google3d8706b2d2bb5ca6.html
Toevallig las ik net deze uitspraak van Dieter Rams: “You cannot understand good design if you do not understand people.”
Helaas denk ik dat de mensen die zo’n slechte website ontwerpen (of laten ontwerpen of goedkeuren) niet eens proberen om hun gebruikers te begrijpen. Is het arrogantie? Onwil? Domheid? Ik snap het niet.
In dit geval: arrogantie.
Heel herkenbaar! En wat te denken over de beschrijvingen van de tentoonstellingen? Op de website van het Codamuseum las ik de volgende beschrijving over een expositie. Nou, dat wil je gaan zien toch? “In deze eerste museale presentatie ontdekken bezoekers hoe zowel de eenvoud als complexiteit van elementen in dit kleurrijke universum herinneringen en gevoelens op kunnen roepen. Een fascinatie waarmee de kunstenaar in zijn werk uitdrukking geeft aan uitbundigheid en nostalgie, evenals de begrenzingen van veiligheid en vorm in een wereld die ogenschijnlijk speels is”
Ha! Allemaal abstracties. Sukkels.
LOL, ik lig onder tafel te hinniken als een paard. Stuur ‘m meteen door aan amiga’s met museale functies. Altijd fijn om te zien dat mensen met meer aanzien en dikke beurzen ook maar wat aanmodderen, slash volop blunderen.
Ik vind het om te huilen, hoor ;-)
O zo herkenbaar en waar, jouw ervaring. Ik lees in alle reacties een feest (nou ja?!) van herkenning.
En trouwens, ook andere culturele instellingen kunnen er wat van. Vandaag tevergeefs op de site van Amare naar hun rondleidingen gezocht. Ze zijn nog niet ontwaakt uit hun lockdown, lijkt het.
Ja, het is op veel websites raak. Erg is dat.
Ik google gewoon: ‘rijksmuseum tentoonstellingen 2022’.
Kom ik meteen op de juiste pagina. Zonder stress.
Ik dacht dat iedereen het zo doet. Of ligt het aan mij?
Ja, slim, dat zei Simon net ook al. Maar goed, dan kom je dus helemaal niet meer op de site. Google zoekt er de informatie uit die het RM je niet geeft ;-)
Openingstijden supermarkt rondom feestdagen idem dito.
Als ik iets wil weten van of inloggen op een website ga ik altijd via Google. Die heeft meestal de meest gestelde vragen en toegang in de eerste zoekresultaten.
Slim!
Zó jammer. Ik zie het helaas ook vaak (zowel in cv’s als websites overigens); ontwerpen waarbij de visuals de inhoud volledig overschaduwen en er geen enkele logica meer in zit voor de lezer. Usability moet voor iedere ontwerper/maker op nummer 1 staan. En ben benieuwd; heb je je blog ook naar het Rijksmuseum gestuurd? Wie weet doen ze er wat aan!
Denk je dat ze daar op zitten te wachten? ;-)
Grappig dat je je drukt maakt over een Amsterdams museum. Ik heb altijd een beetje medelijden met de randstedelijke dorpse mentaliteit – wat kunst, kultuur, gastronomie betreft – in vergelijking met Parijs, Londen, Berlijn. Ik kan me goed voorstellen dat je in Nederland musea mijdt. Het is ook erg jammer dat er veel te veel geld naar dit soort instituten gaat in plaats van geld te gebruiken voor het stimuleren van hedendaagse kunst, muziek, architectuur. Nu verstikken al die kunst- en cultuur lijken uit het verleden de aandacht voor wat er nu is. :-) .
Ik maak me druk om het gebrek aan aandacht voor de bezoeker – de minachting.
En ik vind dat we ook oude cultuur moeten bewaren. Zonder herinneringen is je leven bar en kaal. Stel je voor dat de Amsterdamse grachten waren gemoderniseerd! Maar de discussie over waar het geld voor de kunst heen moet gaan, gaat verder boven mijn pet ;-)
Ik ben daar überhaupt niet meer welkom.
Hoef ik me ook niet meer op te winden over dit soort zaken.
Best rustgevend hoor, ik kan het iedereen aanbevelen.
Ik ben laatst in het LAM geweest in Lisse en dat was echt verfrissend. Geen hautain gedoe maar de bezoeker aan zet. Ze hebben niet eens bordjes – je moet zelf kijken wat je vindt. Als je wilt kunt je de code scannen en info krijgen maar dan nog wil het museum je niet echt een mening opdringen. Het is ook rare, toegankelijke kunst. En de suppoosten zijn een soort mega-enthousiastelingen die er staan voor jou als je dat wilt.
Sterker nog, het doel van het museum is om mensen die geen traditionele museumbezoekers zijn binnen te krijgen. Daarom is de toegang ook gratis, als je wilt (anders 7,50).
Maar goed – of jij de website vindt voldoen is de vraag. Ik ben niet objectief want ik ken de directeur en de marketingdirecteur, maar ik vond het museum zelf echt heel leuk en wonderlijk.
Ja, daar moet ik ook nodig heen. Ik ken het. Het is een nieuw museum, geen museum dat een grote collectie beheert zoals het RM. Eigenlijk is het meer een thema-kunstpunt. Het heeft een ander doel: vermaken. Maar hun keuze van objecten is verfrissend en geestig. De hele opzet is leuk. De site is helder, je snapt waar alles staat.
Hoe heerlijk om zo’n blog te lezen. Ik geloof in de helende kracht van verhalen. Merk nu dat blogs ook kunnen helpen. Ik was behoorlijk geïrriteerd, over iets heel anders en knap helemaal op van de prachtige beschrijving van jouw frustratie.
Was vast niet zo direct je bedoeling, maar: DANK!
We zitten allemaal in hetzelfde, wiebelige schuitje. Dat van elkaar te weten, helpt mij enorm.
Wie ook enorm helpt, als schrijver/therapeut is Gordon Livingston.
De gebruiker voorop, vorm en inhoud in balans en een duidelijke structuur. In de drang naar fancy zijn die basisregels helemaal op de achtergrond geraakt. Tsja, helder communiceren is een kunst :-)
Gewoon bescheiden zijn. Het kan best! Check deze site maar eens: https://arthistoryproject.com/
Heerlijk veel witruimte. Less is more.
Hier in Alkmaar wordt je dan weer doodgegooid met Van Everdingen, dwz z’n broer? Allart die hier een eigen straatnaam heeft. https://stedelijkmuseumalkmaar.nl/allartvaneverdingen
Er zijn erg veel websites die de plank misslaan qua gebruikersgemak. Je moet een site laten testen door een diverse groep mensen. Ik heb de indruk dat musea dat laten doen door een te selecte groep insiders.
Allard, ja. Die naam is mij ook bekend. Wij hebben hier in huis een paar kunstboeken staan 🤣
Maar nee, Jan, ze hebben helemaal niks getest aan deze site. Onmogelijk. Geen enkele testpersoon had er wijs uit gekund.
Hahaha. Het is fijn om op jou te kunnen rekenen als mijn eigen ergernissen op raken ;-)
Briljant!
Ik zie geen blauwe bolletjes op mobiel overigens.
O, en waarom moet ik altijd mijn e-mail invullen als ik wil reageren op een post?
Het blauwe bolletje zie je alleen op desktop.
Over dat e-mailadres… bedoel je dat hij dat zou moeten opslaan voor een volgende keer? Of wil je helemaal niks invullen?
De keuze hebben om het wel of niet in te moeten vullen. Want nu moet ik het weer invullen om te reageren.
Ja, ik zou kunnen uitzoeken of je e-mailadres bewaard kan worden. Maar dat je het moet invullen is ook om spam te voorkomen. Je wil een béétje weten of je bezoekers echt zijn.
Ik denk dat je dan ook in cookies/privacy enzo terechtkomt. Het viel me op, waardoor ik bijna de moeite niet nam om te reageren. En nu via Safari vult hij het automatisch in, dus blijkbaar afhankelijk van browser en instellingen :-)
O jee. Ik ga er naar kijken. Tx!
Geniaal blog.
Vind je echt? Ik leg nauwelijks uit hoe het wel moet… uit pedagogisch oogpunt is het een misser, dit blog. Veel oordelen, weinig onderbouwing, geen lessen.
Ik had de site van het Rijksmuseum eigenlijk willen vergelijken met deze prachtige, rustige, eigenlijk hemelse kunstwebsite: https://arthistoryproject.com/
Ja! En het gebeurt ook regelmatig bij websites gemaakt door grafische ontwerpbureaus die originaliteit in vorm boven gebruiksvriendelijkheid plaatsen.
Tegen mijn klanten zeg ik altijd: wees éérst duidelijk. Anders is je bezoeker al weg, voor ze (willen) ervaren hoe jij je onderscheidt van de rest van je collega’s.
Precies.
Ontwerpers geven vaak voorrang aan puur visuele effecten – grote foto’s, unieke vormen – boven gebruiksgemak. De onwetendheid is schrijnend, eerlijk gezegd. Want zó moeilijk is het nou ook weer niet. Er zijn goede boeken en websites en cursussen en opleidingen over. Maar met gezond verstand kom je ook al een heel eind: je bezoekers moeten de informatie kunnen vinden (structuur) en kunnen lezen (en horen, voor slechtzienden, zeker bij een groot museum).
Dat kun je gewoon testen. Zet maar iemand voor je site en vraag hem iets op te zoeken.
Websites worden meestal gemaakt door bedrijven die websites maken voor mensen en bedrijven die met iets heel anders hun geld verdienen. Hoe kunnen die websitemakers indruk maken op potentiële klanten? Met visuele pracht en praal. Niet met hoe goed ze zijn met het ontwerpen van de navigatie, bijvoorbeeld. En veel klanten laten zich, vrees ik, snel overdonderen door dat visuele geweld.
Helemaal eens. Hoewel het schandalig is als dat boze opzet zou zijn – want mooi en goed navigeerbaar kan prima samengaan.
Maar we hebben het bij musea (en archieven, bijvoorbeeld) wel over instellingen die er zijn voor het publiek, die worden betaald door het publiek, hun taak is niks anders dan de collectie beheren en ontsluiten. Dus je mag daar belangstelling voor gebruiksvriendelijkheid verwachten.
Precies! Als je bezoekers willen bladeren, pakken ze wel een stapel tijdschriften.
Haha! Zeg jij dat tegen je klanten?
En dan moet ik ook nog mijn ogen dichtknijpen of de letters vergroten in de browser om die slecht opgemaakte teksten op de RM-site te kunnen lezen.
Ja, dat zeg ik tegen mijn klanten, in diverse variaties afhankelijk van het thema:
– als je bezoekers lekker veel willen lezen, pakken ze wel een boek
– als je bezoekers plaatjes willen kijken, gaan ze wel naar een museum
(Die laatste krijgt na jouw blog wel een heel andere lading trouwens 😄)
Goede uitgangspunten.
En ja, je mag op de RM-site wel plaatjes kijken, maar te groot en te veel en de verkeerde.
Bolletje is irritant. En Özcan Akyol is een Nederlandse schrijver, columnist en televisiepresentator. Geen cabaretier. Verder weer een heerlijk blog.
Dank je voor de correctie. Ik kijk te weinig tv! Ik pas het direct aan.
Ha, dank! Ik wilde naar de tentoonstelling ‘Vergeet mij niet’. Na eenzelfde zoektocht op de site en opgesloten te zijn in de winkel vond ik alleen de stories – dus ik dacht dat hij al weg was. Maar ik kan er dus toch nog heen, fijn.
Op mijn mobiel heb ik trouwens geen stip langs zien komen.
Klopt, het bolletje is er alleen op desktop. Maar het gaat eraf.
Het kost ze dus inkomen, die slechte site, want jij zult niet de enige zijn die het bijltje er bij neergooit.
Er staat ook een uitlegvideo op de site over die tentoonstelling van een conservator, in het Engels, zónder Nederlandse ondertiteling.
Blog op de voorpagina’s van alle kranten én NOS.nl. Ik zoek me bij alle musea helemaal scheel!
Bolletje weg, met een ergonomische muis onder bereik beweegt er de hele tijd wat in beeld.
Musea, archieven: niemand lijkt de bezoeker echt serieus te nemen. Zoveel geldverspilling.
Het bolletje vliegt eruit. Geen interactie meer.
Volledig herkenbaar. Pijnlijk frustrerend. Probeer eens via de site van een bank simpele rekeningafschriften te krijgen. Knap hoe zij die verborgen weten te houden. Vooral bunq is een ramp
Ja, eens. En dat zijn dan puur utilitaire sites. Bij ING lukt het me vaak niet om te vinden onder welke van de idioot veel mogelijke knoppen in het menu ik een antwoord kan krijgen op een vraag. Dan bel ik ze maar.
Paypal is ook onnavolgbaar in het verstoppen van simpele functies > waar vind je daar je abonnementen?
En altijd als ik een label voor een buitenlandse zending aanmaak in PostNl verspringt het formulier vóór ik mijn afzendergegevens volledig heb ingevuld.
Bij het financiële huishoudboekje van SNS, waar je je uitgaven kunt rubriceren, schiet je na elke correctie terug naar pagina 1 en moet je doorbladeren naar waar je was.
De hoeveelheid extra werk die al die ontwerpfouten opleveren is ongelooflijk.
En als klant voel je je verwaarloosd. Alsof niemand de moeite neemt om ook aan jou te denken.
Je belt ze maar? Das ook knap. Een bedrijf bellen vereist ook behoorlijk wat talent tegenwoordig….
Dat lukt alleen snel met een ING zakelijk account.
Ja, breek me de bek niet los. Maar nu ga ik weer Marcus Aurelius lezen ;-)
Het gaat wel vaker mis als vorm het wint van inhoud, liet ik me vertellen. Zo zijn schoenen waar we niet op kunnen lopen en verschrikkelijke voetafwijkingen van krijgen in veel kringen begerenswaardiger dan iets waar je een hele dag op kunt blijven staan zonder pijn. En wint een abstract maar hip blauw bolletje inplaats van een cursorpijl het van een aanwijshandje, een grappig vliegje of treintje. Mensen doen de gekste dingen.
Inderdaad. Dat doen ze.
Vreselijk zulke websites.
Maar nu zit ik zelf op een site, waar mijn cursor opeens in een blauwe stip verandert. Ik heb al van alles geprobeerd: computer herstarten, andere browser gebruiken, etc. Maar steeds komt dat stipje opnieuw terug. En als ik naar een andere website ga, is het stipje weer weg. Zo irritant.
Knallende koppijn krijg ik er van, zo’n blauwe stip. Misschien tijd om hier ook naar bed te gaan… :-)
Het bolletje vliegt eruit. Ik vond het een leuk idee, wat interactiviteit, maar het bemoeilijkt ook het navigeren. Jammer. Ik wou iets speels toevoegen.
Thanks. En ik maar denken dat het aan mij lag, die site van het Rijks.
Houden, dat blauwe bolletje. Het voelt als een vriendje dat met je meewandelt. En dat is fijn.
Ja, precies, dat gevoel had ik ook. Maar het stoort ook bij het navigeren.
Nee, die site is echt schandalig. Niet vanuit de bezoeker gedacht. Puur vanuit de eigen organisatie. En erg gericht op geld verdienen, ook.